Ontmoeting met een argusfazant

In Azië leven fazantensoorten die de meesten van ons kennen uit dierenparken of zoals ikzelf uit de gemeentelijke volière, toen ik nog een schooljongetje was. Denk aan de zilver- en de goudfazant of vogels met aansprekende namen als koningsfazant of Lady Amherstfazant. In Vogels nummer 3-2021 kunt u genieten van de schitterende foto’s die Jan van der Greef van deze vogels wist te maken. Qua gedrag en schoonheid is er een soort die eruit springt: de argusfazant. De fotoserie die Jan van der Greef van de argusfazant maakte is uitzonderlijk. Het is weinig fotografen gelukt om deze super schuwe vogel vast te leggen.

Emeritus hoogleraar Jan van der Greef reist samen met zijn vrouw Jetske naar de meest afgelegen plaatsen op aarde om zijn passie, vogelfotografie, uit te kunnen oefenen. Dat hij aan een rolstoel gekluisterd is, weerhoudt hem niet. Het betekent wel dat er vaak extra maatregelen getroffen moeten worden en hulptroepen moeten worden ingeschakeld. Voor de argusfazant vloog hij naar Sumatra. Liggend op een stretcher werd hij door vier dragers door het tropische regenwoud gevoerd. Het was een helse tocht van drie uur enkele reis, waarbij driemaal een rivier doorwaad moest worden. De dragers gleden herhaaldelijk uit op de smalle bergachtige en gladde paadjes. Jan verzekert ons: “Om liggend op je rug vastgebonden op een stretcher vervoerd te worden is geen pretje.”

Groot was de vreugde toen ze boven aangekomen voor het eerst een argusfazant zagen. Het lukte de ornitholoog G. Davison in 1972 pas na 191 dagen zoeken, verspreid over drie jaar, om een glimp van een argusfazant op te vangen. De vogel die Jan in het vizier kreeg was echter uiterst schuw en verdween weer snel in het oerwoud.

De expeditieleden zochten verder en na enkele dagen positioneerde Jan zich in zijn eentje op een open plek in het bos. Al gauw verscheen er een man argusfazant op het toneel. “Geloof het of niet, maar de vogel kwam op me afgelopen en keek me recht in de ogen. Ik was onder de indruk van zijn blauwe kop en doorzichtige oren, maar vooral de blik van de vogel deed me iets. Er was een zekere connectie tussen de vogel en mij.”

Argusfazanten zijn forse vogels; hanen kunnen tot 15 kilo wegen. Inclusief de lange sierstaartveren meet de man maar liefst 2,35 meter. Jan was enorm onder de indruk van de vogel: “Hij liep enkele meters bij me vandaan en begon luidkeels te roepen WOO-KIA’WAU. Hiermee probeerde hij een vrouwtje te lokken. Vervolgens begon hij de bodem van het bos schoon te maken. Met zijn vleugels verwijderde hij bladeren en takjes. Hij sprong zelfs omhoog en trok bladeren van de takken, om meer zonlicht door te laten. Niets was hem te veel om zijn liefdestheater in orde te brengen.”

“Wat ik toen zag, zal ik nooit vergeten,” gaat Jan verder. “De vogel liep naar het midden van de baltsplaats en begon enthousiast met zijn enorme vleugels te zwaaien. Van links naar rechts, heen en weer. Honderden bruine ogen kwamen tevoorschijn op de lange goudgele vleugelveren. Het was van een onbeschrijfelijke schoonheid. De haan deed zijn uiterste best om een vrouwtje te lokken, maar die poging was tevergeefs.”

Op de werkelijk waanzinnige foto’s is te zien dat de structuur van de veren met de ontelbare ogen driedimensionaal lijkt. Er zit werkelijk diepte in de vleugeltekening, terwijl het toch echt gladde veren zijn.

“De baltsende haan spreidde zijn vleugels voor zijn kop en verborg zich achter dit indrukwekkende verenscherm, alsof hij verlegen was. Op de foto’s is goed te zien dat hij stiekem tussen de veren doorkijkt, om te kijken of er een vrouwtje verschijnt. Na een poosje gaf de vogel het op en verdween in het oerwoud.

De terugweg naar onze thuisbasis duurde even lang en ging net zo moeilijk als de heenweg. Maar mijn hoofd zat vol met de beelden die ik net gezien had. Het was een onbeschrijfelijke ervaring en we waren veel sneller terug dan ik verwachtte.”

Vogels maken filosofische gedachten los bij Jan van der Greef. “Een ontmoeting zoals met de argusfazant geeft me een intens gevoel. Het maakt me duidelijk waar wij als mens staan in het heelal en dat we slechts onderdeel zijn van de evolutie. In schoonheid zien we de kunst van alle creaties. Of zoals de Perzische dichter Rumi in de 13e eeuw zei: ‘De schoonheid die je ziet is een reflectie van jezelf’.”

Foto's: Jan van der Greef