Ondermaats onderzoek vliegveld Lelystad: risico’s vogels Oostvaardersplassen onderschat

De overheid wil van de kleine luchthaven bij Lelystad een veel grotere nationale luchthaven maken met binnen enkele jaren maar liefst 45.000 verkeersvluchten per jaar. De luchthaven ligt in de directe omgeving van zeer vogelrijke natuurgebieden waaronder de Oostvaardersplassen. Dat zal naar verwachting een behoorlijke impact hebben op de vogels van deze natuurgebieden en dat de grote groepen vogels als ganzen en aalscholvers een gevaar voor de vliegveiligheid opleveren. Onderzoek dat namens de overheid werd uitgevoerd ten behoeve van de uitbreiding wees echter uit dat er geen ernstige negatieve effecten voor de vogels en de natuur in de Oostvaarderplassen zouden optreden.

In opdracht van Vogelbescherming Nederland heeft bureau Altenburg en Wymenga dit onderzoek kritisch onder de loep genomen. Het onderzoek blijkt op een groot aantal punten onvoldoende en onvolledig. Bijvoorbeeld bij het in kaart brengen van het aantal ganzen is vreemd genoeg gebruik gemaakt van sterk verouderde gegevens. Het onderzoek gaat uit van 10.900 ganzen in de omgeving, terwijl er in het seizoen 2013/2014 68.000 ganzen zaten. Ook is er geen goed onderzoek gedaan naar de vraag of de ganzen de banen van stijgende en landende vliegtuigen wel of niet kruisen.

Altenburg en Wymenga concludeert dat nader onderzoek noodzakelijk is naar mogelijke verstoring van vogels waar de Oostvaardersplassen belangrijk voor zijn. Bijvoorbeeld voor kiekendieven die in de omgeving van het vliegveld foerageren. Directe sterfte door het vliegverkeer onder kiekendieven, grote zilverreigers, aalscholvers en lepelaars is onvoldoende in beeld gebracht. Dit terwijl juist kiekendieven tijdens het broedseizoen veel voedselvluchten maken in het boerenland.
Rondom het vliegveld komt een zogeheten ‘vogelbeperkingengebied’ van 6 kilometer. Ook het effect van zo’n gebied op de vogels van de Oostvaardersplassen is niet onderzocht. Altenburg en Wymenga stelt dat zo’n onderzoek prima uitgevoerd had kunnen worden met gezenderde vogels en met gebruik van een radar om een reëel beeld te krijgen van de mogelijk risico’s voor een botsing tussen vliegtuig en vogel.

Volgens Vogelbescherming blijkt uit de bevindingen van Altenburg en Wymenga klip en klaar dat het onderzoek voor de uitbreiding van luchthaven Lelystad zwaar onder de maat is en dat zo’n belangrijke beslissing niet gebaseerd mag zijn op gemankeerd onderzoek. Voor een zo grootschalig en risicovol project als het opschalen van een regionaal vliegveld naar een nationale luchthaven is het onbestaanbaar dat er kwalitatief slecht onderzoek aan ten grondslag ligt.

Vogelbescherming vreest dat de risico’s veel groter zijn dan nu wordt aangenomen. En dat er na uitbreiding net als bij Schiphol draconische maatregelen noodzakelijk zijn om ongelukken tussen vliegtuigen en vogels te voorkomen. Rondom Schiphol worden in een cirkel van twintig kilometer jaarlijks duizenden vogels gedood en worden er allerlei natuuronvriendelijke maatregelen genomen. En dat terwijl Lelystad Airport is omgeven door veel belangrijke natuurgebieden. Niet alleen de Oostvaardersplassen, maar ook de Veluwerandmeren, de Lepelaarplassen, het Ketelmeer en het Markermeer.

Vogelbescherming is daarom in beroep gegaan tegen het bestemmingsplan van de gemeente Lelystad voor het vliegveld. Op 5 september dient dit beroep bij de Raad van State.