Nu te zien: de kramsvogel

De ‘tsjakker’ (een mooie onomatopee) zoals hij ook wel wordt genoemd, is een grote, fraaie lijster van halfopen land. In het najaar tref je kramsvogels vooral aan in boomgaarden en op weilanden, vaak in gezelschap van koperwieken. Hier leven ze vooral van regenwormen, die ze zoeken op de manier zoals je kent van de merel. Goed kijken, luisteren en dan toeslaan met de snavel. Bessen, daar zijn ze ook dol op, vanwege het hoge aandeel aan suikers. Dat dat betekent: energie. Kramsvogels in duindoornbessen, een beeld dat velen bekend voorkomt, hoe mooi is dat.

Dit najaar is de bessenoogst van allerlei struiken, waaronder meidoorns en duindoorns, naadje. Het zal een oorzaak zijn dat na de eerste trekgolf van 30 oktober tot 3 november dit jaar er nu maar weinig kramsvogels zijn; wellicht zijn de meeste doorgetrokken. Trek van kramsvogels kan heel spectaculair zijn, vooral aan de kust. Duizenden en duizenden kramsvogels die in brede fronten langskomen, dat vergeet je niet snel. Het dagrecord in Nederland is 117.230 kramsvogels over de duinen bij Den Haag, op 29 oktober 2019 (bron: trektellen.nl). Toch zou er nog een trekgolf kunnen komen, dat gebeurt vaker, later in november. Of als gevolg van vorstinval soms midden in de winter. Zo zag ik zelf op Texel in anderhalf uur tijd op 8 januari 2018 zo’n 18.000 kramsvogels overtrekken.

De kramsvogels bij ons komen uit Scandinavië, waar hij algemeen is. Heel bijzonder voor een lijster: ze broeden in kolonies, in boerenland en vaak rond boerenerven, tussen de onmetelijke naaldbossen. Hier hoor je hun krassende zang, dat heel duidelijk is te herkennen als van een kramsvogel en in niets lijkt op die van meesterzangers als de verwante zanglijster, merel en grote lijster. Komt er een roofvogel of een kraai over dan gaan de kramsvogels erachter aan en proberen ze deze te verjagen door op de belager te poepen, in vlucht. Dat moet je gezien hebben om te geloven.

Wil je zelf kramsvogels naar je tuin lokken? Dan is het aanplanten van zoveel mogelijk bessenstruiken van inheemse soorten altijd een goed idee. Wat werkelijk onweerstaanbaar is voor kramvogels: rottend fruit, vooral appels. Die zullen ze met verve verdedigen tegen de huismerels, vooral als er sneeuw ligt.