Nieuwe vogelgids: Zeldzame vogels van Europa

Zeldzame vogels van Europa is een gloednieuwe vogelgids. Het is een vertaling en bewerking van een Franstalig boek dat in 2016 verscheen. Dat boek heb ik toen meteen aangeschaft, omdat zeldzame vogels mijn meer dan gemiddelde belangstelling hebben, maar vooral voor de afbeeldingen. Op de cover stond namelijk vermeld dat er meer dan 2000 foto’s waren afgedrukt. Dat het boek in het Frans was geschreven en mijn kennis van die taal rudimentair is, nam ik destijds op de koop toe. Nu is er dan een Nederlandse vertaling.

Voordat ik verder ga, moet ik bekennen dat ik betrokken ben geweest bij de inhoud van het boek. Maar zo heb ik het goed leren kennen en kan ik er dus zeker iets over zeggen.

Terug naar het boek. Zoals de titel aangeeft gaat het over zeldzame vogels, de zogenaamde dwaalgasten. Niet iedere behandelde soort is echt zeldzaam in geheel Europa, zoals bijvoorbeeld gestreepte strandloper of kleine vliegenvanger, maar aan de andere kant zijn deze bij ons schaarse soorten in andere delen van het continent waarschijnlijk nog wel (erg) zeldzaam. Op zich geen slechte keuze dus om deze soorten toch te benoemen.

De bulk van het boek gaat over de echte zeldzaamheden. Alle soorten die minimaal één keer zijn vastgesteld als dwaalgast in Europa komen aan bod. En dat niet alleen; ook zijn er soorten in opgenomen die hier nog niet zijn waargenomen, maar bij hoge uitzondering wel op zouden kunnen duiken. Het gaat daarbij voornamelijk om Amerikaanse zangvogels.

In een kort inleidend hoofdstuk wordt ingegaan op het fenomeen van dwaalgasten en hoe deze hier verzeild kunnen raken en hoe men deze zeldzaamheden kan ontdekken: interessante leeswaar! Jammer is dat de termen die in het hoofddeel van het boek veel worden gebezigd – vooral aanduidingen van veerpartijen – in de inleiding niet worden verduidelijkt. Maar Zeldzame vogels van Europa is dan ook vooral te zien als een aanvulling op bestaande veldgidsen, waar deze informatie meestal wel in staat.

Dan volgt de bulk van het boek: de soortteksten. Deze beginnen met een korte samenvatting van de status in Europa, waarbij bij de zeldzaamste soorten ook wordt vermeld in welke landen de soort is gezien. Hierin is men zeer compleet, al is dit natuurlijk juist de informatie die gauw weer verouderd.  Het geeft in ieder geval aan hoe zeldzaam de betrokken vogel is. Verder zijn de teksten kort en bondig en worden de belangrijkste kenmerken genoemd, vaak in vergelijking met andere soorten. Dat geldt ook voor een aantal zeldzame ondersoorten, die vaak bijna even uitgebreid besproken worden als de ‘echte’ soorten.

Van de soorten die al eens in Nederland en België zijn waargenomen wordt aangegeven hoe vaak dat het geval is geweest. Daarin is het behoorlijk up-to-date: zo wordt de bruine gent die afgelopen nazomer Nederland en Duitsland aandeed al genoemd.

Zoals gezegd zijn de vele foto’s waarschijnlijk één van de belangrijkste selling points van deze titel. Ik heb ze niet geteld, maar het zijn er zeker een heleboel! Per soort zijn gemiddeld vijf foto’s afgebeeld (of meer, zoals bij de grote meeuwen), en dan gaat het om de meeste kleden en – waar nodig – ook vluchtfoto’s en de eventuele ondersoorten die van belang zijn. Het zijn meestal mooie foto’s, maar ze zijn vooral gekozen om bepaalde kenmerken te kunnen laten zien. Die kenmerken worden vervolgens met streepjes aangeduid, met daarbij een zeer korte uitleg:

Ten slotte worden de soortteksten gecompleteerd met handige verspreidingskaartjes zodat in één oogopslag duidelijk wordt waar een dwaalgast precies broedt en de winter doorbrengt. Dit geeft ook meteen aan tot welke enorme krachttoeren sommige vogels in staat zijn tijdens de trek!

Zoals gezegd: het boek moet vooral worden gezien als een aanvulling op de eigen vogelgids van de meer gevorderde vogelaar die het een uitdaging vindt bijzonderheden te zien en te onderscheiden. Voor beginnende vogelaars is het daarmee minder geschikt. En persoonlijk vind ik het alleen voor de foto’s al de moeite van de aanschaf waard. Kortom, zeker aan te bevelen!