Kijktip: winteraflevering van Nederland, waterland, vogelland

 “Ik wil de Nederlander bekend maken met de enorme vogelrijkdom die ons land kent. De Nederlandse natuur staat onder grote druk en ik wil draagvlak creëren om die natuur te beschermen. Dat begint bij mensen te laten zien wat er allemaal is. In de documentaire volgen we de seizoenen en zien we meer dan honderd soorten vogels. Dat typeert het Nederlandse vogelleven. Die vier seizoenen maakt Nederland zo uniek. Net als de enorme oppervlakte aan water. Ons land is van cruciale waarde voor al die trekvogels die duizenden kilometers afleggen om hier te overwinteren of bij te tanken.”

“Nederland ligt op een superbelangrijk punt op de Oost-Atlantische trekroute, één van de belangrijkste vogelmigratieroutes ter wereld. Onze waterrijke gebieden zijn van levensbelang voor de vogels die langs die trekroute vliegen. Die pleisterplaten waar ze op krachten moeten komen zijn net zo belangrijk als de condities op de overwinteringsgebieden op de hoog arctische toendra. Wij hebben niet de enorme soortenrijkdom van het Amazone regenwoud, maar wel hele grote aantallen trekvogels.”

“Je ziet dat een deel van de populatie wegvalt, met name bij trekvogels. Dat deel komt niet meer terug. In de Oostvaardersplassen zitten nu andere soorten dan destijds in de Zuiderzee. Dat waren zoutminnende soorten, voornamelijk steltlopers. Nu zie je vooral soorten die van zoet water houden zoals ganzen, eenden en moerasvogels.”

“Absoluut. In onze drang om het water te beteugelen hebben we de Zuiderzee geamputeerd van de Waddenzee en hebben we daar het IJssel- en Markermeer van gemaakt. Bij de Deltawerken hebben we de Rijndelta ingedamd, daar is veel getijdennatuur verloren gegaan. Wat er nog is, is zó belangrijk voor die vogels. De Waddenzee, de Oostvaardersplassen, de Biesbosch. Tegelijkertijd zijn vogels ook enorm vindingrijk. Doordat ze kunnen vliegen, kunnen ze snel nieuwe gebieden omarmen. Dat zie je bij de Markerwadden. Als je de condities schept die ze nodig hebben, komen de vogels terug. Wat dat betreft valt er nog veel winst te behalen bij de intensieve landbouwteelt.”

“De meeste boeren zitten vast in een systeem dat helaas al decennialang in stand wordt gehouden; zo goedkoop mogelijk produceren. Dat hele systeem is rot en moet herzien worden. Boeren hebben vaak een grote investering gedaan om zoveel mogelijk te kunnen groeien en nu moeten ze in één keer 180 graden draaien om te krimpen. Het is belangrijk dat wij als consument de boer helpen om die omslag te maken. Heel veel boeren willen graag, maar hebben simpelweg de middelen niet. Het is extreem complex.”

“Wij kunnen producten kopen van boeren die natuurinclusief boeren. Je betaalt iets meer, maar hoe groter die afzetmarkt, hoe betaalbaarder de producten. De ketens moeten korter en supermarkten moeten minder marge pakken zodat boeren direct aan de consument kunnen leveren. Dat is niet voor iedereen weggelegd."

“Door te focussen op de dingen die wél goed gaan. De natuur is enorm veerkrachtig. In 2006 kwam de zeearend terug. Na 200 jaar is de kraanvogel er weer. In de Biesbosch broeden nu visarenden. De Oehoe, de grootste uil van Europa, is terug. Zelfs de wolf heeft Nederland weer gevonden. Als dat soort grote beesten met een trage reproductiecyclus de weg terugvinden, dan is alles mogelijk.”

“Alle afleveringen zijn op hun eigen manier heel mooi, maar in de winterspecial zit de meeste tijd en zie je dikke beelden van raven, wilde- en kleine zwanen. We zijn ooit in de winter begonnen met draaien, dus deze aflevering is wel extra speciaal. Het shot van de roerdomp is heel mooi. En de beelden van het baardmannetje en de zeearend. Ik ben trouwens een sucker voor eenden, dus eigenlijk vind ik alles mooi.”

“Dat mensen anders naar de Nederlandse natuur gaan kijken en beseffen dat al die weilanden en al dat groen niet per se natuur is. Wij hebben een taak om ons land te beschermen en te zorgen dat de generatie na ons ook nog kan genieten van de mooie natuur, ik maak deze documentaire in het bijzonder voor mijn dochter Mara.”

Tekst: Puck Overman