Kaikoura, de hoofdstad van de albatrossen

Gedurende mijn vogeljeugd waren ‘dia-avondjes’ van de Vogelwerkgroep Katwijk een vaste winteractiviteit. Tijdens de donkere dagen gaven gastsprekers elke 1 à 2 maanden een avondvullende lezing over hun vogelreizen. Behalve informatief waren de avondjes ook een sociale bijeenkomst voor de Katwijkse vogelaars die in de winter met hun ziel onder de arm liepen. Wintervogelen in Katwijk vonden de meesten minder spectaculair dan de trektijd in het voor- en najaar.

Een van de lezingen ging over Nieuw-Zeeland. Als afsluiting van zijn lezing liet de vogelfotograaf het hoogtepunt van zijn reis zien, de albatrossen van het kustplaatsje Kaikoura.

Op een half uur varen had hij zonder problemen meerdere soorten albatrossen gezien, gewoon zwemmend naast de boot. En ‘gratis’ kreeg je tijdens zo’n ochtendje varen andere zeevogels, zoals pijlstormvogels en stormvogels, maar ook dolfijnen en walvissen cadeau.

Sprakeloos was ik. Als vogelaartje kon ik alleen maar dromen over het zien van albatrossen. Toen wist ik niet beter dat je heel ver de oceaan op moest om ze te zien krijgen. Maar hier was een plek vlak onder de kust waar je ze gewoon kon zien, zonder enige moeite en ontbering. Een zaadje werd gepland.

Kaikoura was altijd als een sluimerend verlangen in mijn onderbewustzijn aanwezig. Regelmatig las ik verslagen van vogelaars over hun bezoek aan Nieuw-Zeeland en vooral het gedeelte over Kaikoura had mijn speciale aandacht. Later kwam daar internet bij, met nog meer informatie en foto’s. Ooit… nam ik me voor. Maar het kwam er nooit van.

Het werd mij in de jaren erna, als standhouder op de Engelse Birdfair, een van de grootste en meest bekende vogelaarsmarkten op de wereld, een aantal jaren lang ook niet echt makkelijk gemaakt. Recht tegenover onze stand stond de 12 meter brede stand van Nieuw-Zeeland waar diverse agentschappen hun plek in hadden. Middenin stond een groot TV-scherm waar elk jaar, drie dagen achter elkaar, promotiebeelden van Kaikoura werden gedraaid. Non-stop albatrossen, wolken pijlstormvogels en groepen dolfijnen tot de horizon. Niet best voor mijn vogelaarshart.

En elk jaar op de eerste dag van de Birdfair, vlak nadat de video werd aangezet, stak dezelfde Nieuw-Zeelandse vogelaar de ruimte tussen onze stands over met dezelfde vraag en een grote grijns: “Nou, ben je al geweest?”

Mijn kans kwam eindelijk in 2017. Kaikoura, gelegen aan de noordoostkust van het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland, leek ons de ideale plek om een zes weken durende reis naar Nieuw-Zeeland af te sluiten. Tijdens onze reis hadden we nagenoeg alle soorten zeevogels al gezien, maar we wilden ons vlak voor vertrek naar huis nog 1 keer onderdompelen in ‘echte’ zeevogels en het fotograferen daarvan.

Met een kleine boot, van een organisatie met de toepasselijke naam ‘Albatross Encounter’, vertrokken we richting de circa 10 kilometer uit de kust gelegen Kaikoura Canyon, een diep en voedselrijk onderwaterravijn. Van boven lijkt de zee vrijwel hetzelfde, maar onder water zorgt de structuur van de zeebodem voor wat er in en boven het water leeft, inclusief de zeevogels.

De Kaikoura Canyon daalt vlak uit de kust naar 2.000 meter onder zeeniveau. De steile wanden zorgen voor opwelling van koud, voedselrijk water. Dit zorgt weer voor grote aantallen plankton, vissen en pijlinktvissen waar weer grote aantallen zeevogels en zeezoogdieren op af komen, soms zelfs van 100-en kilometers weg.

Het weer op onze eerste ochtend de zee op was ideaal. Windstil, strakblauwe lucht en een rimpelloze oceaan. Binnen vijf minuten zagen we al de eerste witkopalbatros vliegen. Geen tijd om te stoppen, de rand van het onderwaterravijn was ons doel. Langzaam namen de aantallen pijlstormvogels en albatrossen toe. De boot werd stil gelegd en een soort kooi met verse visresten werd over de rand gehangen, waarna de geurresten zich in het water verspreiden en zeevogels kunnen aantrekken. Het feest kon beginnen.

Zeevogels zijn gezegend met een uitstekend ruikvermogen, sommige albatrossen kunnen tot 20 kilometer afstand hun voedsel ruiken. Ik kon me niet aan de indruk onttrekken dat de zeevogels ook onze boot gewoon herkenden en wisten dat er wat te halen zou zijn – zoals veel kinderen een gele M op kilometers afstand herkennen.

De eerste albatrossen achter de boot waren de algemenere witkopalbatrossen, gevolgd door de sterk lijkende Salvins albatros. Andere zeevogels die gelijk opdoken waren de fraai getekende Kaapse duif en Bullers pijlstormvogel, de gevaarlijk uitziende noordelijke reuzenstormvogel (die hun uiterlijk altijd waarmaken, ook rond de boot waren ze regelmatig ruzie aan het maken) en de sterk bedreigde Westlandstormvogel.

Het feest is echter niet compleet zonder de echt grote albatrossen, de reuzenalbatros en de twee soorten koningsalbatrossen. Albatrossen met een gigantische spanwijdte van meer dan 3 meter.

Al snel kwam de algemeenst voorkomende grote (Gibsons) albatros moeiteloos aangezweven en plofte achter de boot in het water, snel gevolgd door zowel de noordelijke als zuidelijke koningsalbatros. Ze peddelden direct op de boot af, waarbij de overige zeevogels gelijk afstand namen. Zij waren de baas. Alleen de reuzenstormvogels waagden zich er af en toe tussen, op karakter.

Drie blauwe haaien waren ook op de geur afgekomen, een zeldzame verschijning hier na jaren overbevissing. Soms werd een grote albatros iets uit het water opgelicht wanneer er een blauwe haai tegenaan zwom. De kleinere zeevogels gingen de haaien echter respectvol uit de weg.

Fotograferen met de grote lens was al snel onmogelijk, de grote albatrossen zwommen letterlijk op aaiafstand. Al snel werd de grote lens vervangen door een groothoeklens en snel erna door mijn telefoon om, hangend over de reling, te proberen een zo uniek (of bizar) mogelijke foto te maken, zonder na te denken dat de camera of telefoon wel eens uit je handen kon slippen door een tik van een 10-15 cm grote albatrossnavel.

De ervaring was nog indrukwekkender dan in mijn jarenlange dromen. Veel beter wordt het voor een vogelfotograaf niet. Ondanks 1000-en foto’s die ochtend zijn we de volgende ochtend natuurlijk weer gegaan, je kunt nooit genoeg albatrossen in je leven zien.

Het volgende blog gaat over de zandhoenders van Belchite (Spanje).