Hoop voor de grote kwartelduif

De grote kwartelduif (in het Engels bridled quail-dove) is een schuwe duivensoort die alleen voorkomt in het Caribisch gebied. Hij scharrelt op de grond zijn kostje van fruit, zaden en af ​​en toe een gekko bij elkaar, in een onderlaag van het bos. In deze laag van maximaal twee meter broedt hij ook en groeien de jongen op. Kwartelduiven geven de voorkeur aan ongerepte bossen met een gesloten bladerdak.

Tot recentelijk lukte dat prima, maar de duiven zijn bijzonder gevoelig voor veranderingen in hun leefgebied. Ze zijn daardoor ook te zien als een soort ‘kanarie in de kolenmijn’ voor veranderingen in de natuur op het eiland. Gaat het niet goed met de grote kwartelduif, dan is er dus meer aan de hand in dat gebied. Hoe kon het aantal grote kwartelduiven tot minder dan vijftig vogels teruggelopen?

Op Sint-Eustatius leven veel geiten, en dat is al jaren zo. Geiten houden is normaal voor de eilandbewoners. De dieren lopen dan ook vrijwel overal rond.

Een andere steeds frequentere bezoeker van de eilanden zijn tropische orkanen. Hoewel ook die van alle tijden zijn, zorgt de door de mens veroorzaakte klimaatverandering ervoor, dat orkanen steeds intenser worden én vaker voorkomen. De bekende orkanen Irma en Maria in 2017 richtten daardoor grotere schade aan dan vroeger.

Opmerkelijk genoeg is ook het klimaat buiten het orkaanseizoen onvoorspelbaarder geworden, met veel periodes van intense droogte of juist, zoals dit jaar, overmatige hoeveelheden regen. In combinatie met de verwoestingen door de orkanen leidt vooral droogte tot meer kaalslag in de natuur.

De geiten (en ook andere loslopend vee en kippen) verergeren het probleem nog door hun gebied uit te breiden waar ze eten vinden en zich voortplanten. Ze vormen daardoor een serieuze bedreiging voor het natuurlijke ecosysteem van het land. Tijd dus om voor kwetsbare soorten als de grote kwartelduif in de bres te springen.

De grote kwartelduif leeft nu nog voornamelijk in de kraterbossen van The Quill, de slapende vulkaan die met zijn 600 meter hoogte het aanzicht van het eiland bepaalt. De luwte in de krater zorgt voor een tropisch en vochtig microklimaat met prachtige oerbossen.

Maar ook daar nemen de duiven helaas ook in aantal af. Zouden de geiten er nu vaker komen? Om te weten wat er precies speelt, is het zaak de laatste duiven die er voorkomen in kaart te brengen en hun leefgebied te beschermen.

Het behouden van de natuurlijke habitat in de bossen is niet alleen belangrijk voor de vogels, maar ook voor enkele andere soorten. Daaronder de red-bellied racer, een niet-giftige slang die eveneens alleen in Sint-Eustatius en Saba voorkomt, maar op Saint-Kitts inmiddels is uitgestorven, en ook veel andere ongewervelde soorten die in bossen leven. Dat het slecht gaat met de grote kwartelduif is eigenlijk een indicator voor hoe het gaat met de rest van de natuur, ook de dieren die je niet ziet.

Het is nog niet eenvoudig de duiven goed te volgen en de soort te beschermen. De duiven leven in een moeilijk te bereiken bergachtig gebied. STENAPA heeft daarom een plan opgesteld met daarin een begroting voor extra mankracht om de populatie in kaart te brengen en om opnameapparatuur (Audio Monitoring Equipment) te kunnen aanschaffen.

Daarnaast hebben de medewerkers een speciale training nodig. Vogelbescherming heeft geholpen bij de subsidieaanvraag door STENAPA bij de Nederlandse overheid om financiering te krijgen vanuit het budget dat is gereserveerd voor uitvoering van het natuur- en milieubeleidsplan Caribisch Nederland. Die aanvraag was succesvol, wat betekende dat STENAPA naast het monitoren ook van start kon gaan met beschermingswerk, namelijk het omheinen van belangrijk leefgebied voor de duiven.

STENAPA zoekt ook nog steeds naar een goede manier om de geitenhouderij in goede harmonie met de natuur te kunnen laten verlopen. Op enkele plaatsen waarvan zeker is dat de duiven er nog voorkomen, plaatst STENAPA nu speciale omheiningen waar de geiten niet bij kunnen in de hoop dat de habitat zich daar kan herstellen. Daar is uiteraard ook geld voor nodig.

De Rangers hebben inmiddels al enkele omheiningen geplaatst, maar het is veel werk op doorgaans lastig te bereiken terrein. De materialen moeten er ook nog naartoe worden gebracht en daarvoor zijn weinig transportmiddelen beschikbaar omdat er geen wegen zijn. Het zware werk drukt zijn stempel op de beschikbare tijd en mankracht en strijdt daarmee met andere belangen, zoals monitoring en marien onderzoek. Toch houden de rangers vol.

Het is nog te vroeg om met concrete resultaten te komen, maar de verwachting is dat naarmate de gereserveerde gebieden helemaal klaar zijn en het seizoen vordert de eerste successen van de ingrepen zichtbaar zullen worden.

Of de duiven op het eiland nog te redden zijn, zal de tijd leren. Toch zijn is STENAPA positief en draagt elk succes bij aan het vertrouwen in het slagen van de missie. De laatste storm heeft minder schade aangericht dan de orkanen ervoor, ook al lag er veel troep. Met de nodige inspanning waren de paden echter snel weer schoon, en ook de hekken bleken minimale schade te hebben opgelopen.

Vogelbescherming hoopt met STENAPA dat de maatregelen nog op tijd komen om de laatste duiven op het eiland te redden, en natuurlijk dat het komende orkaanseizoen de eilanden gunstig gezind zal blijven.