Gezocht: ornithologisch erfgoed

De oprichting van Vogelbescherming in 1899 – met als aanleiding de extravagante mode van opgezette visdiefjes op dameshoeden – was een uiting van de opkomende belangstelling voor de natuur en het behoud daarvan. Talloze vogelliefhebbers zijn er sindsdien op uit getrokken, het veld in. Zij noteerden hun waarnemingen in schriften en dagboeken. Waardevol ornithologisch erfgoed dat niet verloren mag gaan.

Historische ontwikkeling

Samen met de Nederlandse Ornithologische Unie (NOU), Sovon en Naturalis is Vogelbescherming het project ‘Ornithologisch Erfgoed’ gestart. Doel is zoveel mogelijk van deze curiosa te inventariseren en – indien relevant – te archiveren. De historische ontwikkeling van de ornithologie in Nederland krijgt zo een extra dimensie. De notities verschaffen bijvoorbeeld informatie over vroegere vogelpopulaties in een specifiek gebied. Of over de manier waarop ornithologen uit die tijd te werk gingen.

Veldwaarnemingen

Een speciale sectie van de NOU – de Avifaunistische Kring Nederland (AKN) – voert het project uit. Leden van deze kring zijn ervaren veldwaarnemers. Zij ordenen de gearchiveerde veldwaarnemingen van vogelliefhebbers (amateurs en professionals) en toetsen de archieven aan de criteria die zijn opgesteld in het overleg tussen NOU/AKN, Vogelbescherming en Sovon. Werkruimte en (tijdelijke) opslagruimte vindt deze sectie in het kantoor van Vogelbescherming.

Wilsterflappen

De veldwaarnemingen uit het verleden zijn relevant voor het heden. Ze hebben bijvoorbeeld een rol gespeeld in het treffen van gebiedsgerichte beschermende maatregelen. Of de documentatie was onderdeel van het werk in de beginjaren van Sovon. Daarnaast is er ook een culturele waarde als het om typisch Nederlandse activiteiten gaat, zoals bijvoorbeeld het wilsterflappen; het vangen van goudplevieren.

Ornithologische of culturele waarde

Projectleider van ‘Ornithologisch Erfgoed’ is Frank de Miranda, tevens voorzitter van de AKN: “Wij ordenen de archieven en beoordelen de inhoud op ornithologische of culturele waarde. De zaken die bewaard moeten worden, bergen we op in geschikte mappen. Op onderdelen maken we korte beschrijvingen van de inhoud. En we onderhouden contact met archiefinstellingen om tot afspraken te komen over definitieve opslag en digitale ontsluiting.”

Meldpunt

Veldwaarnemers van het eerste uur die hun ornithologische bezittingen graag bewaard willen zien, kunnen terecht bij het meldpunt van de AKN. Ook mensen die ornithologische bezittingen hebben geërfd van een familielid, kunnen dit melden. Denk bij bezittingen aan vogeldagboeken of andere notities, schriftelijk of digitaal, foto’s of andere oorspronkelijke gegevens. Het meldpunt is vanaf 1 oktober te bereiken op www.ornithologischerfgoed.nl. Hier kunt u ook terecht voor meer informatie over het project Ornithologisch Erfgoed.