Friesland moet bezwaar tegen afschot ganzen opnieuw beoordelen

De provincie Friesland heeft enige jaren geleden de zogenoemde ‘winterrust-regeling’ voor ganzen afgeschaft. In plaats daarvan worden elke winter enorme aantallen ganzen afgeschoten. Zo mochten er in afgelopen winters jaarlijks maar liefst 200.000 ganzen worden gedood, waaronder 100.000 brandganzen, 25.000 grauwe ganzen en 75.000 kolganzen.

Dit jaar is dat aantal voor de kolgans verlaagd tot 25.000, van de andere soorten zijn de quota hetzelfde gebleven. In totaal mogen er dit jaar dus maximaal 150.000 ganzen van drie soorten worden geschoten. In de praktijk wordt dat aantal niet gehaald; er worden per jaar ongeveer 50.000 ganzen geschoten, vooral kolganzen. Dat doet echter niets af aan het feit dat het wél is toegestaan om veel meer ganzen te schieten. Vogelbescherming vindt dat onacceptabel.

Het grootschalig afschot van de overwinterende ganzen is volgens de provincie nodig om belangrijke schade aan graslanden te voorkomen. Wij betwisten dat: in de winterperiode (1 november tot en met 1 maart) is er nauwelijks grasgroei, het gras is niet oogstbaar en schade aan niet-oogstbaar gras wordt niet vergoed.

Dat er geen sprake is van belangrijke schade is inmiddels bevestigd in het rapport ‘Effecten van verjaging op vraatschade door ganzen in Fryslân’ van 1 november 2019 dat nota bene is opgesteld in opdracht van de provincie Friesland. Daarin wordt geconcludeerd: "Resultaten uit onderhavig rapport laten zien dat ganzen-begrazing tot april niet leidt tot een opbrengstderving, het gras herstelt zich namelijk weer tot een niveau vergelijkbaar met percelen zonder begrazing. Alleen op percelen die na april stevig begraasd worden wordt de grasgroei vertraagd."

De provincie Friesland ontkent dat het hier populatiebeheer betreft. Het doel is volgens de provincie de ganzen te verjagen naar foerageergebieden – aangewezen graslanden waar schade automatisch wordt vergoed – en zo te voorkomen dat de ganzen gaan foerageren op andere graslanden in de provincie.

Voor het ‘verjagen’ wordt echter veel te veel ruimte geboden aan de jagers om op ganzen te schieten, vindt Vogelbescherming. De jagers mogen namelijk op graslandpercelen met hagelgeweren en kogelgeweren ganzen doden, vanaf een half uur voor zonsopgang. Gebruik van lokfluiten en lokganzen is daarbij toegestaan. Gebruik van andere, niet-dodelijke verjaagmiddelen is echter niet vereist.

In de provinciale vrijstellingsregeling van Friesland is verder geregeld dat de ganzen slechts 150 meter buiten hun slaapplaatsen mogen worden geschoten. Op de slaapplaatsen zelf mag niet gejaagd worden, maar vlak erbuiten dus wel – zelfs als het Natura 2000-gebieden betreft!

Vogelbescherming vindt dat de huidige, provinciale vrijstellingsregeling veel te ruim is en inbreuk maakt op de wettelijke eisen die hiervoor gelden. Het goedgekeurde faunabeheerplan voor de overwinterende ganzen in Friesland volgt de voorwaarden en voorschriften uit de provinciale vrijstellingsregeling één op één.

De rechtbank geeft in de uitspraak van 17 december aan dat de faunabeheereenheid dit niet hoeft te doen en met minder vergaande maatregelen kan volstaan. Dit betekent volgens Vogelbescherming dat het faunabeheerplan geen afschot mag toestaan in de periode dat de ganzen geen belangrijke schade aan graslanden veroorzaken. Het grootste deel van de winter dus.

Hoewel de rechtbank het beroep gegrond heeft verklaard, gaat Vogelbescherming toch in hoger beroep tegen de uitspraak. De rechtbank heeft veel van onze beroepsgronden niet of onjuist beoordeeld vinden wij, waardoor het nodig is om deze voor te leggen aan de Raad van State.