Fok niet met de grutto

Deze zomer startte de Europese Commissie een inbreukprocedure tegen Nederland wegens het onvoldoende beschermen van de grutto en andere weidevogels. Dit betekent dat de Nederlandse overheid met een deugdelijk plan moet komen over hoe de achteruitgang van deze groep vogels wordt tegengegaan en het aantal broedende weidevogels weer gaat toenemen.

Afgelopen week stuurde staatssecretaris Rummenie zijn reactie naar de Europese Commissie. De precieze inhoud is vertrouwelijk, maar inmiddels is duidelijk dat onderzocht wordt of het fokken van grutto's een onderdeel kan vormen van dit plan. In het debat noemde de staatssecretaris het voornemen ‘out of the box’, maar gaf hij ook aan dat Nederland hier ‘specialist’ in is ‘dankzij onze fantastische pluimveehouderij’.

Eieren van grutto's worden in dit plan uit de nesten van broedende grutto’s in kwetsbare gebieden gehaald, vervolgens kunstmatig uitgebroed en de jongen worden weer uitgezet als ze vliegwaardig zijn, zodat deze minder kwetsbaar zijn voor predatie, aldus de staatssecretaris.

“Jonge vogels in gevangenschap grootbrengen en vrijlaten is zinloos als ze geen schuilplaats of voedsel hebben om te overleven en zich voort te planten. De oorzaken van de achteruitgang van de grutto en andere bedreigde weidevogels zoals de kievit worden hiermee niet opgelost. Het verdwijnen van geschikt broedgebied door intensieve landbouw en verkleining van het leefgebied vormen de belangrijkste achterliggende oorzaken. Een goed broedgebied helpt bovendien om de predatiedruk te verlagen. Herstel van voldoende geschikt leefgebied is daarom een basisvoorwaarde voor herstel van de gruttopopulatie," stelt Karsten Schipperheijn, directeur van Vogelbescherming.

De staatssecretaris lijkt ook te vergeten dat voor het rapen van eieren en het uitzetten van in gevangenschap grootgebrachte grutto’s en andere inheemse vogelsoorten een vergunning nodig is. Die wordt alleen onder strikte voorwaarden verleend.

De wet vereist onder andere dat er geen alternatieve oplossingen voor het herstel van de soort bestaan, dat er een publiek belang mee is gediend dat in de wet wordt genoemd, en dat de staat van instandhouding niet verslechtert door de maatregelen. Daarnaast gelden er aanvullende regels voor herintroductie en het bijplaatsen van vogels die hier van toepassing kunnen zijn. Vogelbescherming betwijfelt of het plan om grutto's te fokken en uit te zetten kan voldoen aan deze wettelijke vereisten.

Het is noodzakelijk dat broedgebieden van de grutto en andere weidevogels beter worden beschermd. Onder de noemer ‘gebrek aan ruimte’ gaf staatssecretaris Rummenie gisteren tijdens het debat echter aan bewust geen nieuwe Natura 2000-gebieden aan te wijzen voor weidevogels, maar alleen te kiezen voor de aanwijzing van bestaande Natura 2000-gebieden voor weidevogels. Vogelbescherming voorziet dat de Europese Commissie hier geen genoegen mee neemt. De Vogelrichtlijn vereist dat gebieden waar de grootste concentraties grutto's voorkomen, worden aangewezen als Natura 2000-gebieden. Dat zijn de kerngebieden van de grutto's die zich grotendeels buiten bestaande Natura 2000-gebieden bevinden.

De grutto wordt in z'n voortbestaan bedreigd. Het aantal broedparen in Nederland daalde de afgelopen decennia van ruim 100.000 naar zo’n 25.000. Zo'n 80% van de gruttopopulatie uit Noordwest-Europa broedt in ons land. Daarom is het van belang dat we nú echt actie gaan ondernemen, want Nederland heeft de morele en juridische verplichting om goed te zorgen voor onze nationale vogel.