Tureluur / Shutterstock
Europese landbouwbeleid faalt
Geplaatst op 21 november 2017
De Europese Unie neemt geregeld haar eigen beleid onder de loep. Maar voor het Europese landbouwbeleid – waar maar liefst 40% van het budget naartoe gaat –weigert de EU dit. Onderzoek dat op 21 november door onder andere BirdLife International gepresenteerd werd toont aan dat het Europese landbouwbeleid faalt op het gebied van duurzaamheid en te veel geld opslokt. De natuur, waaronder vogels, op het platteland zijn hiervan de dupe.
60 miljard naar Europees landbouwbeleid
Het landbouwbeleid van Europa slokt te veel geld op en faalt op het gebied van duurzaamheid. Hierdoor verdwijnen vogels en andere soorten in hoog tempo van het boerenland. Het Europese landbouwbeleid slokt jaarlijks 60 miljard, ofwel 40% van de totale Europese begroting op. Hoe het landbouwbeleid faalt, blijkt uit de onafhankelijke meta-studie 'Is the CAP fit for purpose?', die op 21 november werd gepresenteerd. Voor deze studie zijn meer dan 450 wetenschappelijke publicaties onderzocht. De studie is uitgevoerd door experts op het gebied van ecologie, agro-economie en sociologie in opdracht van BirdLife Europa, het European Environmental Bureau en NABU (Duitse natuurorganisatie en partner van BirdLife).
Ondanks de kolossale problemen op het platteland zoals gif gebruik, verdroging, mestoverschot, monoculturen en achteruitgang leefomgeving, weigert de EU haar eigen landbouwbeleid te evalueren. Zelfs formele verzoeken van de Europese beleidsadviescommissie Regulatory Fitness and Performance Programme (REFIT), zijn door de Europese Commissie naast zich neer gelegd. Wat BirdLife International, Vogelbescherming, NABU (vogelbescherming in Duitsland) en het European Environmental Bureau betreft is het nu tijd om het Europese Landbouwbeleid kritisch tegen het licht te houden.
Tijd voor een serieuze evaluatie
Vorig jaar werd een ‘refit’ van de natuurbeschermingsregels – de Vogel- en Habitatrichtlijn – wél uitgevoerd. Toen leek de intentie te zijn dit beleid af te zwakken. Massaal protest van natuurorganisaties én overtuigend bewijs dat deze regels wél goed werken, hielp dit voorkomen. Wat BirdLife betreft is het nu tijd om het Europese Landbouwbeleid volgens dezelfde principes tegen het licht te houden. De natuurorganisaties hopen dat de publicatie van 'Is the CAP fit for purpose?' leidt tot een serieuze beleidsevaluatie van het Europees landbouwbeleid.
De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn dat:
- Zowel sociaaleconomisch als op het gebied van duurzaamheid levert het Europese Landbouwbeleid onvoldoende of slecht als het gaat om efficiëntie, effectiviteit, samenhang, toegevoegde waarde en relevantie.
- Het meeste geld gaat naar directe inkomenssteun van agrarisch ondernemers zonder dat daar voldoende waarborgen aan verbonden zijn dat deze ondernemers bijdragen aan de doelen van het Europese Landbouwbeleid.
- Het Europese Landbouwbeleid is niet ambitieus genoeg op het gebied van duurzaamheid om de enorme afname van boerenland-natuur te stoppen. Het faalt op het gebied van ecosysteemdiensten en het beleid schiet bovendien tekort om de impact van klimaatverandering op te vangen.
- De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (de ‘millenniumdoelen’ die de EU zich stelde) worden niet gehaald en het beleid voorziet ook niet in toekomstige verbetering van die situatie.
Ons onderzoek laat zien dat het GLB op gebied van efficiëntie, samenhang en relevantie alarmerend slecht werkt.
Conflicterende doelen en opgeblazen verwachtingen
Hoofdonderzoeker Guy Pe’er van iDiv Research Centre, Helmholtz Centre for Environmental Research – UFZ Universiteit van Leipzig: "Met 60 jaar ervaring in het combineren van agrarische productie en milieubescherming is er genoeg kennis over de mogelijkheden. Maar met het huidige Europese Landbouwbeleid kan dit samengaan van productie en duurzaamheid niet worden bereikt. Ons onderzoek toont aan dat het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid GLB weliswaar bruikbare onderdelen heeft, maar het leidt aan conflicterende doelen en opgeblazen verwachtingen. Het is daarom geen verrassing dat het GLB, in het beste geval, maar matig effectief is. Ons onderzoek laat zien dat het GLB op gebied van efficiëntie, samenhang en relevantie alarmerend slecht werkt. Als je kijkt naar de duurzaamheidsdoelen, bescherming van het milieu en de biodiversiteit, dan kunnen die doelen met het huidige GLB níet worden bereikt. Alleen een samenhangende set doelstellingen op het gebied van duurzaamheid, waaronder sociale duurzaamheid en natuur- en milieubescherming, kan op termijn leiden tot echte resultaten én draagvlak onder zowel de bevolking als agrarische ondernemers."
Vogelstand op het platteland keihard achteruit
Het falende landbouwbeleid weerspiegelt zich ook in Nederland in de stand van de vogels op het platteland. Veel van de populaties vogels van het boerenland gaan ernstig achteruit en enkele soorten dreigen zelfs in ons land uit te sterven. Soorten zoals patrijs en veldleeuwerik staan op de rand van de afgrond met een afname van meer dan 90 procent. Weidevogels als de grutto, scholekster en tureluur, waarvoor Nederland internationaal zeer belangrijk is, zijn de afgelopen decennia met tientallen procenten achteruit gegaan. Voor Vogelbescherming is het behoud van deze vogels een hoofdprioriteit. Een duurzaam Europees landbouwbeleid is daarbij voorwaarde nummer 1.
