Door
Hans Peeters
Natuurjournalist
Geplaatst op 1 juni 2019
Elke maand gaat Hans Peeters op zoek naar een natuurlijke tuin. Kleine vogelreservaatjes waar de bewoners terecht heel trots op zijn. Bij elkaar opgeteld vormen zulke tuinen een mooi en groots natuurgebied, weliswaar verspreid over het hele land. Deze keer een stadstuin in de Watergraafsmeer.
Dat een echte vogeltuin niet per se groot hoeft te zijn, bewijst de Amsterdamse Els de Vos. Haar tuintje heeft de afmetingen van een 'postzegel'. De tuin achter de hoekwoning meet 5 x 6 meter, maar aan de zijkant heeft ze nog een brede strook gemeentegrond in beheer. Achter de woning loopt een brede sloot en vanaf hun steiger, kunnen Els en haar man Rick ook daar met volle teugen van genieten.
Op een naburig appartementengebouw prijkt een huizenhoog portret van Johan Cruijff. De woonwijk is gebouwd op de plaats waar het vroegere Ajaxstadion De Meer stond. Nummer 14 kijkt over zijn schouder mee.
“Ik wil in mijn tuin kunnen zien welk seizoen het is,” legt Els uit. “In de winter wil ik door de takken van de bomen Johan Cruijff zien. Niet alleen maar groenblijvers dus. Maar in het voorjaar als alles groeit en bloeit, dompel ik me onder in mijn eigen groene oase.”
Ze heeft gelijk. Vanaf het balkon zie je hoe de stad leeft en een tram voorbij snelt. Beneden word je omgeven door vijftig kleuren groen. Bomen en struiken dempen het geluid en wat je hoort zijn zoemende hommels en bijen. Els laat haar tuin dicht begroeien want: “dan heb je er minder werk aan en is er meer tijd om van te genieten.”
Vogels drinken en badderen in de vijver of in een van de waterschalen. Zelfs aan een hoekje met zand is gedacht, zodat huismussen een stofbad kunnen nemen. En Els voert het hele jaar door. “Met verantwoord voer van Vogelbescherming.”
“Van badderende vogels word ik zo blij, dat je me weg kunt dragen. Maar zie ik een zanglijster in mijn tuin, dan leef ik niet meer. GEWELDIG,” zegt Els.
Zingt een merel ingetogen en melodieus, een zanglijster – z'n gespikkelde familielid – roept het uit. Op luide toon herhaalt hij steeds twee of drie keer korte strofes, waartussen je vaak imitaties kan herkennen van andere vogels. Onze zanglijsters overwinteren in Frankrijk, Spanje en Zuid-Engeland en komen vroeg in het jaar, eind februari, weer terug. Ze zijn dol op huisjesslakken, die ze op uitgekozen plaatsen – een smidse – stuk slaan.
Els houdt wekelijks een soortenlijst bij wat ze in haar tuin ziet. Heeft ze geen tijd, dan neemt Rick het over. “Maar die doet het niet goed. Hij zet onderaan de pagina wat voor weer het was, maar dat hoort bovenaan.”
Hoe dan ook, samen komen ze tot een indrukwekkende lijst. Daar gaan we:
Vogels in mei: ekster, huismus, spreeuw, grote bonte specht, koolmees, pimpelmees, houtduif, kauw, groenling, halsbandparkiet, merel en koekoek (gehoord). ’s Winters noteerden ze: vink, keep, roodborst, ijsvogel en staartmees. En nog veel meer.
Insecten: o.a. steenhommel, tuinhommel, gehoornde metselbij, zandbij en veel vlinders: atalanta, dagpauwoog, kolibrievlinder, gehakkelde aurelia, landkaartje en zelfs een kleine vuurvlinder.
Els weet meteen een lievelingsplant of boom: de gouden regen. “Niet inheems, maar het is zó’n fantastische boom. Op dit moment staat hij in bloei en is het één groot feest van goudgele trossen bloemen. Hij zit stervensvol hommels en andere insecten die op de nectar afkomen. Dat trekt weer vogels aan. Schitterend!”
Maar de gouden regen heeft ook een emotionele waarde voor Els. “Mijn opa had vroeger een prachtige gouden regen in zijn tuin in de Pijp staan. Toen wist ik al: dat wil ik later ook.”
Hét advies van Els: stenen uit je tuin en een vijver erin. In het tuintje van Els neemt de vijver van 500 liter de belangrijkste plaats in. Alle andere planten dienen min of meer als aankleding voor de vijver. Een rijke begroeiing van moeras- en waterplanten onttrekken het waterreservaatje deels aan het oog. Tussen het penningkruid, krabbenscheer en hoornblad verstoppen zich bruine en groene kikkers. Libellen zetten er hun eitjes af en bijen en wespen komen drinken. Voor badderende merels en mezen is het een groot vogelfestijn.
Els is coördinator van de vrijwillige werkgroep ‘Natuur je beste Buur’. Men zet zich in voor natuurbeheer van de randen van sportparken in Middenmeer/Voorland in Amsterdam Oost. Men zorgt voor onderhoud, maar de vrijwilligers inventariseren ook de vogels en tellen de vlinders. “Minstens zo belangrijk is het sociale aspect. We betrekken er alle mensen bij en leren ze vooral te genieten, zonder dat ze per se alles moeten kennen.”
Ga voor meer informatie naar www.natuurjebestebuur.nl.
Misschien hebt u er al eens van gehoord: een tuinreservaat. Een tuinreservaat is een paradijs voor wilde planten en dieren. Tuinen zijn in dorpen en steden belangrijke leefgebieden voor vogels en veel andere soorten. De trend van tegenwoordig is helaas steeds meer verstening. Makkelijk in onderhoud is soms een argument. Bent u benieuwd wat er zich door het jaar heen afspeelt in uw tuin? Doe mee met de Jaarrond Tuintelling via www.tuintelling.nl! U kunt zelf kiezen welke dieren u telt en hoe vaak. De ervaring leert dat u steeds meer mooie soorten in uw tuin ontdekt.
Foto's: Hans Peeters
In deze gratis vogelcursus voor beginners leer je van Nico en Camilla in tien vogellessen veel tuinvogels en hun geluiden herkennen. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes. Je ontvangt meteen de eerste vogelles per mail.
Word jij ook zo blij van vogels in je tuin of op je balkon? Hang je wel eens een vetbolletje voor ze op? Je kunt nog meer doen. Doe de gratis Postcode Vogelcheck en ontdek welke vogels in jouw buurt leven en hoe je deze vogels kunt helpen.