Nu te zien: de roodpootvalk

Als er tussen half augustus en eind september een warme, stevige wind uit het oosten blaast, dan gonst het onder vogelaars: hopelijk komen er roodpootvalken. Roodpootvalken zijn zomervogels van Oost-Europa en verder naar het oosten. Ze broeden in kolonies, vooral in oude nesten van roeken, in open land. In de nazomer trekken ze helemaal naar het zuiden van Afrika. Ze laten zich dan gemakkelijk door aanhoudende windstromingen meevoeren ver buiten hun normale trekroutes.

Afgelopen weekend was het dan ook raak. In heel Nederland, maar vooral aan de kust en in grote heide- en hoogveengebieden, werden als gevolg van de warme, stevige oostenwind roodpootvalken opgemerkt. Op de telpost Nieuw-Statenzijl, bij de Dollard in Groningen, werden maar liefst 19 trekkende ‘roodpoten’ waargenomen. Een bijzonder hoog aantal; nooit eerder werden er zoveel gezien op één telpost. Roodpootvalken worden in ons land overigens wat meer in het voorjaar opgemerkt, ook weer bij een aanhoudende oostelijke stroming.

Aan het einde van een trekdag willen er op geschikte plaatsen in duin, heide en hoogveen nogal eens groepjes opduiken, want ook buiten de broedtijd zijn het sociale vogels. Daar zitten soms adulte mannetjes bij, met hun unieke leigrijze kleed met roodbruine ‘broek’ en rode poten. De vrouwtjes en vooral de jongen lijken op enige afstand wel wat op de boomvalk. Veel van de roodpootvalken die nu worden gezien betreffen juveniele vogels, die dit jaar dus zijn uitgevlogen.

Schuw zijn ze allerminst, elke ontmoeting met een roodpootvalk is daarom een feest. Ze staan nogal eens te bidden of jagen behendig in vlucht op insecten, vooral libellen. Of storten zich op sprinkhanen, die ze ook graag eten in de Afrikaanse overwinteringsgebieden. De roodpootvalk is een klein valkje – nog kleiner dan de torenvalk. Wel een felle donder, die met speels gemak een torenvalk van een pas gevangen muis berooft. Dit gedrag heb ik zelf regelmatig gezien bij roodpootvalken in Nederland, zoals in augustus 2022 op Texel en veel langer geleden, in juni 1992 in Flevoland. Er was toen in mei en juni ook sprake van een influx van roodpootvalken, die vaak lang bleven hangen.

Op de sites van waarneming.nl en trektellen.nl kun je zien waar nu roodpootvalken verblijven of zijn langs getrokken.