Het Deelerwoud: Winterdomein van de raaf
Geplaatst op 4 december 2023
Wie gaat winterwandelen in het juiste bos kan veel leuke vogels zien. Het Deelerwoud, net boven Arnhem, is zo’n vogelrijk winterbos. Wandelend door bossen en heide heb je kans op ontmoetingen met klapeksters, kepen, goudvinken, blauwe kiekendieven en veel raven.
Het Deelerwoud is een prachtig bos- en heidegebied op de Veluwe. Het natuurgebied van 1230 hectare is eigendom van Natuurmonumenten. De gemengde bossen en uitgestrekte heidevelden zijn niet alleen fotogeniek, maar worden ook op een bijzondere manier beheerd. Namelijk niet. Natuurmonumenten laat de natuur hier grotendeels haar gang gaan.
Boswachter Ruben Vermeer: “Al dertig jaar geven we natuurlijke processen de ruimte in het Deelerwoud. Om de kans op bosbranden te verkleinen, kappen we soms wat jonge dennen aan de bosranden, maar verder is de natuur hier de baas. Eigenlijk doen de Schotse hooglanders, edelherten, damherten, reeën en wilde zwijnen het beheer. Met hun gegraas en gewroet houden ze het gebied open en vergroten ze de biodiversiteit. Dat heeft een positief effect op veel planten, insecten, vogels en reptielen. Zo leven hier hazelwormen, adders en zandhagedissen. Maar ook boommarters en veel bijzondere vogelsoorten.”
Karkassen
Dat het gebied rijk is aan vogels merk je direct als je er rondloopt. In alle seizoenen kun je in het Deelerwoud veel leuke vogels zien. Draaihalzen, nachtzwaluwen, wespendieven, bonte vliegenvangers, gekraagde roodstaarten, koekoeken en roodborsttapuiten in lente en zomer. En ook al vertrekken die zomergasten in het najaar, het gebied zit ook in de winter vol leven. Ruben Vermeer: “Het Deelerwoud is ook in de winter een mooie plek om vogels te kijken. Veel bossen zijn in de winter wat stiller, maar hier is altijd wat te zien. Neem bijvoorbeeld de raven. Er broeden hier in de zomer drie of vier paartjes. In de winter neemt het aantal raven echter fors toe. Je kunt hier dan gemakkelijk groepen van 30 tot 40 raven zien. We hebben zelfs een winterverzamelplaats waar soms meer dan honderd raven zitten. Dat zijn voor Nederland natuurlijk heel bijzondere aantallen. De raven worden aangetrokken door de karkassen van de grote grazers. En nu de wolf weer in dit gebied leeft, zijn er zelfs nog meer prooiresten beschikbaar.”
Kruisbekken
De winter heeft méér vogelattracties. In lariksen kun je kruisbekken vinden. Goudvinken foerageren op de katjes van berken en op de bodem van de heide zoeken boomleeuweriken naar zaden. Maar om deze drie soorten te zien, moet je wel je best doen. Minder hard zoeken is het naar twee zeer zichtbare wintergasten. De keep kun je vinden onder vrijwel elke beukenboom, hoewel niet iedere winter. Met name in beukenlanen, soms in grote groepen van wel vijftig exemplaren. De klapekster is veel dunner gezaaid – er overwinteren er elk jaar een stuk of vier – maar die doen dan weer erg hun best om gezien te worden. Ze zitten vaak in de top van solitaire bomen of struiken op de heide.
Dan zijn er ook nog de vogels die het hele jaar door in het gebied te zien zijn, dus ook in de winter. Mooie soorten als de kuifmees, zwarte specht, havik, goudhaan, appelvink of boomklever. En boswachter Ruben wijst ons nog op twee bijzondere wintervogels. “In de omgeving van het Deelerwoud zijn winterakkerveldjes aangelegd en die trekken blauwe kiekendieven aan. Regelmatig komen de kiekendieven even over om hier langs de bosranden te jagen op veldmuizen. En een verrassende gast is de zeearend. Die broedt sinds kort op de Veluwe en foerageert net als de raaf graag op karkassen. Dan zie je ineens midden op de Veluwe een zeearend overvliegen. Dat blijft toch heel bijzonder.”
Ontdek nog veel meer prachtige vogelgebieden in eigen land én heel Europa via Birdingplaces.eu.
Hoe er te komen
Je kunt het Deelerwoud vanaf twee startplekken verkennen. ‘Parkeerplaats Deelen’ aan de zuidwestkant van het gebied en ‘Parkeerplaats Herberg De Woeste Hoeve’ aan de noordkant van het gebied. Parkeerplaats Deelen ligt aan de Hoenderloseweg, ten noorden van Arnhem. Deze grote parkeerplaats is jammer genoeg slecht bereikbaar met openbaar vervoer. Beste OV-optie is met een OV-fiets vanaf station Arnhem. Dat is wel ongeveer 11 km fietsen. Ga je met de auto naar deze parkeerplaats neem dan vanaf Arnhem de Apeldoornseweg, sla linksaf de Koningsweg op en sla na 2 km vervolgens rechtsaf naar de Hoenderloseweg. Na 3 km vind je de parkeerplaats aan de rechterkant, precies op het punt waar de weg een bocht naar links maakt.
‘Parkeerplaats Herberg De Woeste Hoeve’ is nauwelijks beter bereikbaar met openbaar vervoer, want de dichtstbijzijnde bushalte (‘Woeste Hoeve, Schalterdalweg’) ligt op 3 kilometer lopen van de parkeerplaats. Deze bushalte is bereikbaar met buslijn 302 vanuit Arnhem of Apeldoorn. Ga je met de auto naar deze parkeerplaats neem dan op de A50 tussen Arnhem en Apeldoorn afrit 22, Hoenderloo en rijdt daarna in zuidelijke richting op de Oude Arnhemseweg. Voorbij restaurant Woeste Hoeve in een scherpe bocht vind je de parkeerplaats aan de rechterkant van de weg.
Vanaf beide parkeerplaatsen kun je het gebied verkennen. Er zijn diverse gemarkeerde wandelpaden en er lopen ook fietspaden door het gebied. De wandelroute die op de kaart is aangegeven is de ‘Deelerheideroute’ van 6,5 km. Deze route vertrekt vanaf Parkeerplaats Deelen en is gemarkeerd met rode pijltjes. Vanaf Parkeerplaats Deelen vertrekt ook de 'Hartenhulberg-wandelroute' van 8,5 km die met groene pijltjes is gemarkeerd.
Haal vogels dichterbij
Ook al zijn de boomklever en de boomkruiper schuwe vogels in de tuin en het bos; je krijgt ze in het vizier met een goede kijker. zoals de compacte Stern 8x32. Je kunt hem al scherp stellen vanaf 2 meter, dus zeer geschikt voor in de tuin.
Meer verhalen .... in Vogels
Vogels is het tijdschrift voor onze leden, met prachtige fotoreportages en opmerkelijke verhalen. Een scala aan groot en klein nieuws, over vogels, kijk- en excursietips en nog veel meer. Word lid en ontvang
Vogels 5x per jaar.
