De wilde liguster

De planten die we kopen, kunnen grote effecten hebben op de natuur in onze directe omgeving. De planten voor onze tuin moeten dan ook aan een aantal criteria voldoen. We kijken of planten inheems zijn (hier van nature voorkomen), wat de ecologische waarde en de sierwaarde is en of insecten er blij mee zijn.

En, misschien wel het belangrijkste criterium: zijn eventuele uitheemse planten niet invasief? Dus ontsnappen ze niet uit de tuin om in de natuur te gaan woekeren? Sommige exoten hebben deze nare eigenschap. Het bestrijden van deze planten, bijvoorbeeld Japanse duizendknoop en grote waternavel, kost de gemeenschap jaarlijks erg veel geld. Ik werk bij een waterschap en daar zie ik hoeveel werk het is om ze iedere zomer maar weer te verwijderen uit sloten en kanalen.

Door het woekeren, zijn veel exoten een gevaar voor onze inheemse flora en fauna. Ze verdringen planten die hier in het wild voorkomen en daar hebben de dieren die van of op die planten leven weer last van.

Een concreet voorbeeld. Voor onze voortuin wilden wij iets nieuws. Het moest een woest aantrekkelijke struik zijn voor insecten en vogels: een liguster. Naast wat bonte variëteiten bleker er drie soorten liguster redelijk algemeen te worden aangeboden bij kwekers en tuincentra.

Twee daarvan zijn niet inheems, te weten de haagliguster of Japanse liguster (Ligustrum ovalifolium) en de Chinese liguster (Ligustrum sinense). Laatstgenoemde staat bekend als een soort die gemakkelijk verwildert en dus de neiging heeft om invasief te worden. Deze viel dan ook direct af. We gingen natuurlijk voor de inheemse wilde liguster (Ligustrum vulgare). Deze komt van origine voor langs delen van de Nederlandse kust op kalkrijke duinen en in de kalkrijke delen van Limburg. Uit archeologische vondsten blijkt dat de wilde liguster hier al zeker meer dan 1000 jaar voorkomt.

Wilde liguster bloeit in de vroege zomer met prachtige crème witte bloempjes, die in trosjes staan en niet onder doen voor de bloemen van de sering. Een prettige bijkomstigheid is dat de kleine bloemtrosjes verrukkelijk geuren. De bloemen worden veel bezocht door insecten zoals hommels, zweefvliegen en dag- en nachtvlinders. Ook is de liguster de waardplant van de ligusterpijlstaart, een van onze grotere nachtvlindersoorten.

De aantrekkingskracht van de bloemen op insecten is groot en dat trekt weer vogels aan zoals vliegenvangers, kool- en pimpelmees, maar ook huis- en ringmus. In het najaar krijgt de plant bessen die richting de winter zwartkleuren en tot ver in februari in de struiken kunnen hangen. Deze bessen zijn voor de mens giftig maar voor vogels niet. Soorten als de zwartkop, merel en zanglijster komen daar weer op af.

Maar, er is nog een soort die u in de winter op de besjes van de wilde liguster kunt verwachten, namelijk de pestvogel. Het afgelopen najaar was er sinds tijden weer eens een kleine influx van deze prachtige vogel. En wat is er nu mooier dan zo’n soort te kunnen verwelkomen in uw eigen tuin. Met de aanplant van wilde liguster neemt die kans enorm toe!