Verstoring van vogels door recreatie

Natuur is goed voor ons welbevinden en door de verbinding met de natuur ontstaat ook de behoefte deze te willen beschermen. Maar de natuur is meer dan het decor waarin we wandelen, fietsen en sporten, het is ook het leefgebied van vogels. Karen Krijgsveld en collega’s onderzochten in opdracht van Vogelbescherming Nederland in hoeverre vogels last hebben van ons, de recreërende mens. Dat blijkt veel ernstiger dan we ons vaak realiseren.

Door recreatiedruk worden vogels beperkt in hun mogelijkheden om voedsel te zoeken, te rusten of te broeden. Het heeft invloed op de draagkracht van gebieden, zelfs beschermde natuurgebieden. De overlevingskansen van vogels kunnen door verstoring worden verminderd. Voor sommige vogelsoorten zoals de strandplevier is recreatiedruk zelfs de belangrijkste factor voor hun achteruitgang.

In 2008 liet Vogelbescherming de invloed van recreatie op vogels ook al onderzoeken. Sindsdien is er wereldwijd nog veel meer onderzoek gedaan naar verstoring en het effect op vogels, maar ook wat we er aan kunnen doen om dit te voorkomen. In het nieuwe rapport Verstoring van vogels door recreatie hebben de auteurs deze nieuwe kennis uit maar liefst 270 bronnen op een rij gezet.

In het rapport wordt ingegaan op de diverse vormen van recreatie, en volgt een behandeling per landschap en per vogelsoort. Een paar opvallende resultaten:

• In open gebieden, langs de kust en in onze merengebieden, merken vogels mensen over grote afstanden op; ook in gebieden met heel veel recreanten, in het bos en op het strand, zijn de effecten van recreatie aanzienlijk;
• Snellere, lawaaiiger en onvoorspelbaarder recreatievormen, zoals speedboten en kitesurfers, hebben een grotere impact;
• Op land hebben wandelen en fietsen op zich relatief weinig effect, maar is de impact vooral groot door grote aantallen recreanten.

Wat we juist  kunnen doen om de druk van verstoring op vogels te verminderen komt ook uitgebreid aan bod. In de eerste plaats is meer voorlichting over wat recreatie met vogels doet van cruciaal belang. “Mensen hebben vaak geen idee wat voor effect ze hebben op vogels”, zegt Krijgsveld. “Ze zien vogels opvliegen als ze dichterbij komen, maar ze zien ze ook weer neerstrijken. Maar we moeten ook zoneren in tijd en ruimte. Dat gebieden gesloten zijn in het broedseizoen dat kennen we, maar er is meer nodig.” Zo is het belangrijk dat er goede handhaving plaatsvindt in natuurgebieden met veel recreatie.

Met de kennis uit het rapport kunnen overheden, terreinbeherende organisaties, recreatieschappen en particuliere grondeigenaren aan de slag, net zoals recreatieondernemers, evenementenorganisaties, sportclubs en andere belanghebbenden.

Het rapport bestaat uit twee delen en is alleen online beschikbaar. Deel 1 gaat in op recreatievormen en leefgebieden, deel 2 op vogelsoorten.

Let op: het rapport bestaat uit honderden pagina’s. Het is zo vormgegeven dat het prettig leesbaar is vanaf een scherm. Denk daar even over na indien u het rapport wilt afdrukken!