Om grutto te redden is de aanval de laatste verdediging

Dat staat in het Aanvalsplan grutto dat initiatiefnemer Pieter Winsemius (voormalig-minister van VROM, VVD) op woensdag 18 november heeft aangeboden aan minister van Landbouw Carola Schouten. Het plan werd in het radioprogramma Vroege Vogels gepresenteerd door Pieter Winsemius en Kees de Pater van Vogelbescherming.

Vanmiddag is het Aanvalsplan Grutto door initiatiefnemer Pieter Winsemius aan minister Schouten van landbouw en Natuur aangeboden. Het aanvalsplan dat gesteund wordt door zes weidevogelprovincies, boerenorganisaties en  natuurorganisaties, waaronder Vogelbescherming, werd positief ontvangen door de minister. Ze gaf aan dat dit het juiste moment is omdat er nu meerdere kansen zijn het plan te realiseren. Ze gaf daarbij aan dat er mogelijkheden zijn tot synergie  met opgaven voor het veenweidegebied, tegen bodemdaling en klimaatverandering en ook uit het Europese Landbouwbeleid. De minister bood aan om het plan verder samen uit te werken.

Het aanvalsplan schets wat er moet gebeuren om de grutto en met de grutto andere weidevogels te redden. Het plan legt de nadruk op het creëren van grote aaneengesloten weidevogelgebieden met optimaal beheer. Die gebieden hebben een open karakter, geen bosjes maar een weids uitzicht, een hoog waterpeil, kruidenrijk grasland waar laat gemaaid wordt en weinig roofdieren. Bijzonder aan het plan is dat het niet alleen perspectief biedt aan de weidevogels maar juist ook aan de boeren die hun land optimaal voor de grutto bewerken. Het biedt een verdienmodel voor boeren gekoppeld aan weidevogelbeheer.

Met het bestaande natuur- en landbouwbeleid redden we de grutto en andere weidevogels niet. Er is een frontale aanval op verschillende fronten nodig om de grutto te redden. In de grutto-kansgebieden moeten beheer en inrichting optimaal worden afgestemd op het behoud van de weidevogels.

Weidevogels zijn afhankelijk van natuurrijk boerenland: het moet boeren mogelijk worden gemaakt om het bedrijf geheel op weidevogels af te stemmen, op een manier die economisch rendabel is. Het Aanvalsplan Grutto geeft concreet aan hoe boeren tot een beter verdienmodel kunnen komen met optimaal weidevogelbeheer.

Voor de overheid betekent uitvoering van het plan een jaarlijkse investering van 40 miljoen euro en een eenmalige investering van 35 miljoen verspreid over meerdere jaren. Het plan richt zich op dertig grote weidevogelgebieden van elk zo’n duizend hectare. Samen met boeren en natuurorganisaties selecteren de weidevogelprovincies de beste gebieden.

In het aanvalsplan is voor elk gebied een aanpak nodig waarin deskundigen, boeren, natuurbeheerders en vrijwilligers samen optrekken. Om succesvol te zijn in deze gebieden is een hoog waterpeil nodig, moet de veedichtheid omlaag en is aangepast agrarisch beheer nodig waarbij laat in het seizoen wordt gemaaid, ruige mest gebruikt wordt in plaats van drijfmest en de weilanden kruidenrijk zijn. Per gebied moet bekeken worden hoe de predatiedruk, het aantal eieren en jonge vogels die door roofdieren worden opgegeten, teruggebracht kan worden.

Het aanvalsplan is een initiatief van Pieter Winsemius (oud-minister van VROM), It Fryske Gea, de Friese Milieu Federatie en Vogelbescherming Nederland. Het is met inbreng van zes weidevogelprovincies, landbouworganisaties, natuurorganisaties, en wetenschappers opgesteld.

Het aanvalsplan is nodig om, naast ander natuurbeleid zoals het Deltaplan Biodiversiteit en maatregelen tegen stikstof, de teloorgang van de grutto en andere weidevogels waar Nederland een internationale verantwoordelijkheid voor heeft te stoppen.