Grutto / Andre Klaver
Jonge boeren leren werken met de natuur
Geplaatst op 25 juni 2020
Het mede door de Europese Unie gefinancierde project ‘Greener future for young farmers’ is onlangs afgerond. Of eigenlijk begint het pas: in dit samenwerkingsproject willen we jonge boeren meenemen naar een groene toekomst. Tot voor kort lag de focus van het agrarische onderwijs op gewaskennis, schaalvergroting en techniek. Het werken met natuur kreeg niet veel aandacht.
Het hoofddoel van het project was dan ook het ontsluiten van kennis en het maken van kant en klaar lesmateriaal over natuurinclusieve landbouw. Net als het enthousiasmeren van zowel studenten als docenten over het belang, de mogelijkheden en de praktische zaken rond natuurinclusieve landbouw in Nederland. Verder had het project als doel het onderwijs verder te brengen met het integreren van natuurinclusieve landbouw in het curriculum. Vogelbescherming heeft samen met het Kenniscentrum Natuur en Leefomgeving en Hogeschool Van Hall Larenstein onderwijsondersteunend materiaal over natuurinclusieve landbouw verzameld en ontwikkeld voor alle niveaus in het groene mbo en hbo.
Kampioen zijn heeft zware tol geëist
In de afgelopen decennia is Nederland kampioen geworden in voor een minimale prijs een maximale hoeveelheid voedsel produceren. Maar landschap, milieu en natuur hebben er een zware rekening voor betaald. De achteruitgang van de biodiversiteit op het platteland is schrikbarend, als gevolg van steeds intensievere landbouwmethoden. Vroeg maaien, overbemesting, stikstofdepositie, pesticiden en een te lage grondwaterstand hebben hun tol geëist. Gemiddeld is de vogelstand op het Nederlandse boerenland met ongeveer 60% achteruit gegaan vergeleken met veertig jaar geleden.
Naar een boerenbedrijf met zorg voor natuur
Steeds meer boeren zien in dat we niet door kunnen gaan op de huidige voet en zoeken naar manieren om op hun bedrijf natuurinclusief te werken: een boerenbedrijf met zorg voor natuur en landschap. Er is daardoor steeds meer kennis over wat werkt. Juist omdat de verschillen tussen boerenbedrijven zo groot kunnen zijn, is er niet één aanpak die overal toe te passen is. Kennis over wat werkt moet nu z’n weg vinden naar de landbouwers van de toekomst. Die jonge boeren moeten dan wel weten wat hun kansen en mogelijkheden zijn. Nu ligt er dus een begin voor een speciaal lespakket.
De natuur als bondgenoot
Een van de grote leemten in het onderwijs is kennis over wilde planten en dieren en wat je op een bedrijf kunt doen om deze te behouden of een plek te geven. Hoe leg je een natuurvriendelijke slootkant aan, wat doet het verhogen van het waterpeil met de percelen en hoe zorg je ervoor dat gewasplagen minder kans maken door te investeren in de insectenrijkdom? Nieuwe akkerbouwtechnieken, zoals strokenteelt, leveren belangrijke kennis op over hoe je natuur tot bondgenoot in plaats van vijand maakt. Deze kennis is nu voor onderwijsinstellingen beschikbaar via www.groenkennisnet.nl.
Portaal natuurinclusieve landbouw
Een veelheid aan bestaand materiaal is geschikt en toegankelijk gemaakt voor het onderwijs op het voor dit project ontworpen portaal natuurinclusieve landbouw. Deels ook door het in nieuwe digitale vorm te zetten, die beter aansluit bij leerstijl van de studenten (van taai en saai en naar cool en fraai). Voorbeelden hiervan zijn:
Students meet Farmers
Belangrijk onderdeel van het project was bodemonderzoek door studenten op boerenbedrijven. Studenten van Nordwin College, Zone College en Clusius College zijn tussen februari en half maart 2020 bij vier verschillende boeren langs geweest en hebben daar bodemonderzoek uitgevoerd. De analyses van die onderzoeken zijn gedaan door adviesloket Bodem en Natuur en ook studenten van Universiteit Utrecht en van Hall Larenstein hebben hier een bijdrage aan geleverd. Een van de grootste leerpunten van de studenten is dat inzicht in bodemgezondheid heel belangrijk is om stappen te kunnen zetten in weidevogelbeheer, productie van gewas of biodiversiteit.
Door de coronacrisis konden de onderwijsdagen natuurinclusieve landbouw in april niet doorgaan in de oorspronkelijke vorm. In plaats daarvan zijn alternatieven bedacht zoals een webinar, een vlog en prijsvragen.
Kennis blijft beschikbaar
De verzamelde kennis blijft op het kennisportaal beschikbaar. Onderhoud en aanvullingen zullen in samenwerking met de partners Kenniscentrum Natuur en Leefomgeving en Hogeschool Van Hall Larenstein gebeuren. Het kennisportaal natuurinclusieve landbouw wordt actief gepromoot via nieuwsbrieven en kennisbijeenkomsten voor het onderwijs. Via verschillende deelprojecten zal Vogelbescherming betrokken blijven.
Netwerk boerenlandvogelboeren
Vogelbescherming heeft een netwerk van enthousiaste boerenlandvogelboeren. We delen kennis met elkaar en we ondersteunen de boeren op verschillende manieren. Er is vast een boerenlandvogelboer bij jou in de buurt!
Onze boerenlandvogels
Waar hoor je nog het heldere 'grutto, grutto’? De vogels van het boerenland hebben onze hulp nodig, vóór de allerlaatste vogel of bloem verdwenen is. Onze inzet: meer natuurrijk boerenland.
