Stop de loze beloften van wereldleiders

Nog een jaar en dan komt de wereldtop in China tijdens een VN-conferentie bijeen om afspraken te maken over de aanpak van de wereldwijde biodiversiteitscrisis. Tien jaar geleden vond een vergelijkbaar circus plaats in Japan. Daar werden, overigens zonder harde verplichtingen, klinkende afspraken gemaakt. In 2020 zouden de directe bedreigingen van de biodiversiteit zijn afgenomen en het duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen bevorderd. De staat van de natuur zou zijn verbeterd door de bescherming van ecosystemen. En nog een heel rijtje. Een jaar later deed de EU er een schepje bovenop: per 2020 zou de EU aantoonbare stappen hebben gezet naar ecologisch herstel.

Het bleken loze beloften. Dit voorjaar kwam het IPBES – hét internationale panel over biodiversiteit – met de conclusie dat de crisis juist is verergerd. Meer dan een miljoen soorten planten en dieren worden met uitsterven bedreigd. BirdLife analyseerde de Europese afspraken: in bos- en landbouwgebieden is de situatie zelfs beroerder dan in 2011. Slechts op een enkel terrein was er vooruitgang.

En wie last heeft van oranjetrots; Nederland behoort tot de slechtst scorende landen. De achteruitgang van insecten, de gegroeide Rode Lijst van broedvogels, de te hoge stikstof-uitstoot, het spreekt allemaal boekdelen. Tot zover de doem.

Het IPBES gaf gelukkig ook een uitweg. Het is nog niet te laat om de trend te keren. Alleen moet het dan gedaan zijn met ronkende slotverklaringen en andere lippendienst. We weten het ook: met de juiste maatregelen blijkt de natuur veerkrachtig. Zelfs in uw eigen tuin neemt het aantal vogels en insecten zienderogen toe door natuurvriendelijke maatregelen. De boer die overgaat op daadwerkelijk natuurinclusieve productie krijgt boerenlandvogels terug op zijn land. Natuurherstel zoals langs de rivieren en in het Haringvliet werpt zijn vruchten af voor vogels en vissen. Dergelijke voorbeelden laten zien dat een omwenteling mogelijk is.

Ook stevige regelgeving werkt. De EU Vogel- en Habitatrichtlijnen hebben voor verschillende zeldzame soorten een positief effect gehad. Maar voor werkelijk herstel is meer nodig. Niet alleen in al beschermde natuurgebieden, juist ook daarbuiten: op het boerenland, in bossen, steden en wereldzeeën. Het vraagt om een afscheid van het opportunisme van regeringen, grote bedrijven en laten we eerlijk zijn, ook van onszelf. Dat gaat niet bij toverslag; natuurorganisaties en hun medestanders moeten vol aan de bak.

We kunnen en moeten ervoor zorgen, dat overheden en bedrijven zich aan hun afspraken houden. Ook moeten we laten zien dat het kan; dat natuur zich herstelt. En van lokaal tot internationaal dienen we allianties te smeden die iets betekenen voor de natuur. Maar bovenal moeten we gezamenlijk bouwen aan een economie die ruimte laat voor natuur. China 2020 mag niet het startschot worden van weer tien jaar wegkijken van de stelselmatige vernietiging van de wereldwijde natuur.