Spilfiguur voor de natte natuur: de WetlandWacht

Toen Roland-Jan Buijs amper zes jaar was, nam hij trots een dode mus mee naar huis, verzamelde schedeltjes, had een kauw als huisdier en was altijd in de natuur te vinden. Een buitenkind. Maar tijdens zijn stage bij Het Brabants Landschap werd het pas echt. Nu kon hij dagelijks rondzwerven in het bijzondere gebied dat hem al jaren zo lief was: Het Markiezaat. Logisch dat hij precies daar vrijwillig WetlandWacht werd voor Vogelbescherming.

Inmiddels heeft Roland-Jan Buijs zijn eigen ecologisch adviesbureau. Hij doet veel onderzoek en overlegt met overheid en bedrijven over hun plannen in de groene ruimte van Zuidwest-Nederland. Vanwege zijn grote kennis van vogels in de natte delta wordt hij alom gerespecteerd. Hij weet vooral veel van grote meeuwen, zoals de zilvermeeuw en de kleine mantelmeeuw.

Enthousiast vertelt hij over zijn onderzoek aan die grote 'opportunistische monsters', zoals ze nog weleens gezien worden. Uit zijn onderzoek met GPS-zenders bleek dat kleine mantelmeeuwen die bij Vlissingen broeden, hun voedsel onder andere halen uit de afvalcontainers bij de Croky-chipsfabriek in Moeskroen nabij het Franse Lille. ”Die beesten vliegen eventjes 260 km retour per dag voor een maaltje aardappelchips en brengen daarmee ook nog hun jongen groot.”

”Huisvuil en etensresten lijken steeds meer het hoofdvoedsel van kleine mantelmeeuwen te worden, zeker nu vissers hun ondermaatse vis niet meer terug in zee mogen gooien.”

Naast zijn werk als onderzoeker, staat Roland-Jan Buijs middenin het speelveld waar commerciële, maatschappelijke en natuurbelangen elkaar kruisen. Maar hij staat daarin beslist niet alleen. Het Brabants Land­schap, Vogelbescherming en zeker ook de Vogelwerkgroep Bergen op Zoom vormen de pijlers onder het behoud van de natuur en het beschermen van vogels in dit bijzondere gebied.

Het Brabants Landschap maakt dankbaar gebruik van de expertise van de vogelwerkgroep. Toen mede uit hun vele waarnemingen in dit gebied bleek, dat de oefeningen van de luchtmacht hier een duidelijk verstorend effect hadden, heeft de luchtmacht die vliegroutes verlegd.

Door het Markiezaat loopt een bestaande hoogspanningsleiding die regelmatig vogelslachtoffers maakt. Zo heeft Roland-Jan er al verschillende dode meeuwen en ganzen onder aangetroffen, maar ook kwetsbaardere soorten als kleine zwaan en lepelaar. ”Dus toen er plannen kwamen voor een nieuwe hoogspanningsleiding naast het Markiezaat, ging iedereen op scherp. Elke avond, vanaf oktober tot april, komen hier namelijk wel 15.000 tot 30.000 meeuwen en vele duizenden ganzen slapen. En die vliegen precies over de lijn waar die hoogspanningskabel geprojecteerd stond.”

”De vogelwerkgroep beschikte gelukkig over enorm veel gegevens over de vogels en hun vliegbewegingen in het gebied. Dat gaf de mogelijkheid om samen met het Brabants Landschap en diverse andere betrokkenen met een heel goed verhaal naar netwerkbeheerder Tennet toe te stappen. Uiteindelijk is besloten de nieuwe hoogspanningsleiding bij het Markiezaat ondergronds te leggen.”

”De tellingen van de vogelwerkgroep bleken heel belangrijk. Welke vogels zitten er, hoeveel zijn het er, wat zijn de vliegbewegingen etc. Als je niet zou werken met zo'n vogelwerkgroep die over harde cijfers beschikt, dan sta je machteloos.”

“Als WetlandWacht draag je bij aan de actieve bescherming van een kwetsbaar gebied als het Markiezaat. Je kan wat roepen, maar wil je kans maken in de onderhandelingen, dan moet jouw verhaal onderbouwd worden met harde (tel)gegevens.”