Witvleugelstern
White-winged Tern, Chlidonias leucopterus - Sterns (Sternidae)
De witvleugelstern is een Oost-Europese en West-Siberische soort. Hij is sterk aan de zwarte stern verwant en broedt in wat drogere gebieden dan deze. Een schaarse doortrekker in zowel voor- als najaar. Heeft in 2007, 2014 en 2015 met maximaal zeven paar in Nederland gebroed. Overwintert in Tropisch Afrika, niet aan de kust, zoals de zwarte stern, maar aan zoet water.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Kleine, sierlijke stern. In prachtkleed veel opvallender en contrastrijker dan zwarte stern, met gitzwart lichaam, opvallend lichte bovenvleugels, gitzwarte ondervleugeldekveren, witte stuit en lichte staart. In winterkleed herkenbaar aan ontbreken schoudervlek, die zwarte stern wel heeft. Jonge vogels missen die vlek ook en hebben bovendien een donkere mantel, die contrasteert met de vleugels.
Geluid
Rauwer en lager dan van verwante zwarte stern.
23-27 cm, spanwijdte 58-67 cm
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Broedt in mei - juni in kleine kolonies van enkele vogels tot maximaal zo'n 100. Heeft één legsel per jaar van meestal 3 eieren. Nestelt op drijvend materiaal en modderbanken, ook in zeer vochtig grasland. Broedduur 18-22 dagen. De jongen zijn vliegvlug na 24-25 dagen en worden nog ongeveer 10 dagen door beide ouders verzorgd.
Leefgebied
De witvleugelstern is een moerasstern. Nestelt in stilstaande zoete wateren met goed ontwikkelde oevervegetatie en veel drijvende planten, ook in overstroomde uiterwaarden, in meestal wat opener en drogere gebieden met minder open water dan de zwarte stern. Tijdens de trek soms aan de kust te vinden, maar overwintert in Afrika aan zoet water (i.t.t. zwarte stern)
Voedsel
Hoofdzakelijk insecten, soms ook visjes of kikkervisjes. Het voedselzoeken doen ze door een paar meter boven het wateroppervlak en moerasvegetaties te vliegen en deze af te speuren naar insecten en waterdiertjes. Jaagt ook op vliegende insecten. Duikt niet onder water.
Vogeltrek
De Europese vogels overwinteren in tropisch Afrika. Vanaf eind juni verlaten ze het broedgebied om vanaf eind augustus weg te trekken naar Afrika. De meeste witvleugelsterns in Europa broeden in Oost-Europa en trekken via de Zwarte Zee zuidelijk. Van april tot mei komen ze weer terug.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Verspreiding en aantal
doortrekker in uiterst klein aantal
In 2007 broedden er na een invasie enkele witvleugelsterns in de Krimpenerwaard en de Sliedrechtse Biesbosch. In 2014-2015 hebben maximaal 7 paartjes in het Zuidlaardermeergebied, het meest noordwestelijke broedgebied in Europa.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 1 (in 2023) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Waar zich in het najaar grote groepen zwarte sterns verzamelen, kan er ook een enkele witvleugelstern te zien zijn, zoals in het IJsselmeergebied. Als ze broeden bij het Zuidlaardermeer is dat de plek om te gaan kijken.
In Europa
Broedvogel van Oost-Europa en verder oostwaarts tot in Siberië.
Meer informatie
Bescherming
Op Europees niveau geldt de soort niet als bedreigd. Het droogleggen van moerassen of recreatie kan regionaal populaties negatief beïnvloeden.
Wat wij doen
Vogelbescherming stimuleert de ontwikkeling van natte natuurgebieden. Zowel in het Waddengebied, de Zeeuwse en Zuid-Hollandse Delta als via de zogeheten klimaatbuffers: waterbergingsplekken die overstromingen moeten voorkomen en die tegelijk fungeren als 'nieuwe natuur'. Het Zuidlaardermeer in Groningen waar recentelijk witvleugelsterns in Nederland hebben gebroed, is een voorbeeld van zo'n klimaatbuffer. WetlandWachten van Vogelbescherming zetten zich in voor de bescherming van de belangrijkste wetlands in Nederland.
Wat kun jij doen
De ontwikkeling van grootschalige, natte natuurgebieden is gunstig voor veel soorten moerasvogels, waaronder de witvleugelstern.
Meer weten?
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De witvleugelstern is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn witvleugelsterns beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de witvleugelsterns wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal