Pestvogel
Bohemian Waxwing, Bombycilla garrulus - Pestvogels (Bombycillidae)
De pestvogel bewoont dichte taiga in Noord-Rusland en bosrijke gebieden van Scandinavië. Als in de gebieden in de winter te weinig bessen te vinden zijn, komt de pestvogel naar Nederland. Zo'n invasie van grote aantallen treedt onregelmatig op; andere jaren is het een vogel die schaars is tijdens de winter. In het verre verleden werd de vogel gezien als brenger van onheil, vandaar ook z'n naam: pestvogel. Ze zijn ongeveer zo groot als een spreeuw en hebben een opvallende kuif.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Rossig beigebruin verenkleed, met opvallende kuif. De brede staartpunt en de toppen van de handpennen zijn helder geel van kleur. Zwart oogmasker en zwarte bef. Mannetje heeft bredere gele staartband en meer felrode wasachtige aanhangsels aan het eind van de armpennen. Jonge vogels met minder wit op de toppen van de handpennen. Op afstand en in vlucht spreeuwachtig.
Geluid
Helder, hoog belletje.
18-21 cm
Leefwijze
Broeden
Pestvogels broeden niet in Nederland, maar in het noorden van Rusland en Scandinavië. Broedt van eind mei - eind juli. Ze hebben zo'n twee legsels per jaar met tussen 3-7 eieren, meestal 5.
Leefgebied
Pestvogels worden in Nederland vooral aangetroffen op besdragende struiken, zoals Gelderse roos. Meestal in tuinen en parken in het stedelijk gebied. Al met al een totaal andere omgeving dan de noordelijke sparrenbossen waar de pestvogel broedt.
Voedsel
Bessen van meidoorn, Gelderse roos, liguster, cotoneaster en andere struiken. In de broedtijd insecteneter, vangt deze in vlucht als een vliegenvanger. Dit gedrag is ook in Nederland te zien op warme voorjaarsdagen in april.
Vogeltrek
In de meeste jaren zijn pestvogels (vrij) schaars in Nederland en worden ze in de winter vrijwel alleen in het noorden van het land gezien, vooral in november en december. Soms is er een invasie in ons land, als er niet genoeg bessen te vinden zijn in het hoge noorden. Die kan in oktober beginnen, maar ook later tot in februari plaatsvinden. Vogels vliegen dan ook wel door naar België en Frankrijk. Vanaf februari tot april verdwijnen de pestvogels uit Nederland.
Cursus Vogels in Nederland
Verspreiding en aantal
wintergast in vrij klein aantal
Onvoldoende gegevens voor een trendanalyse. Aantallen wisselen sterk van jaar tot jaar, afhankelijk van of er een invasie is of niet.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 100-1200 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 2000-10.000 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
In het noorden van het land in tuinen en parken waar de Gelderse roos staat.
In Europa
De broedgebieden van de pestvogel liggen rondom de noordpool in de boreale naaldbossen. De meeste broedparen leven in Rusland voor zover bekend. Ook in Zweden en Finland leven grote aantallen.
Meer informatie
Bescherming
De pestvogel wordt niet bedreigd.
Wat kun jij doen
Besdragende struiken van uiteenlopende soorten hebben een grote aantrekkingskracht op pestvogels. Plant ze in je tuin. Vooral plaatsen met véél van deze struiken kunnen langdurig door deze vogels bezocht worden. Lijsterbes, liguster, meidoorn, Gelderse roos en tal van cultivars (sierappels, cotoneaster) zijn prima geschikt.
Meer weten?
Actuele berichten
- Pestvogel: de meest geliefde wintergast
- Wat een pestvogel
- Invasievogels: (on)verwachte bezoekers in de tuin
- Zo dicht bij een pestvogel te zijn
Downloads
- Pestvogel invasie 2004/05 in Nederland en Europa (pdf, 387 Kb)
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De pestvogel is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn pestvogels beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de pestvogel wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort in wisselende aantallen als doortrekker en wintergast in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal