Monniksparkiet
Monk Parakeet, Myiopsitta monachus - Papegaaien (Psittacidae)
Een soort die oorspronkelijk in Zuid-Amerika voorkomt, maar een populaire kooivogel werd in Europa. Ontsnapte exemplaren verwilderden hier en vormden kolonies. Lijkt op de veel vaker voorkomende halsbandparkiet, maar is te onderscheiden door zijn grotendeels grijze kop en borst en de geelbruine snavel.
Snel naar informatie over:
Herkenning
De monniksparkiet is een wat kleinere papegaaiensoort. Heeft een grijs voorhoofd, enigszins gelijkend op het kale hoofd van een monnik. Gezicht, hals en borst zijn ook grijs. Achterhoofd, rug, stuit en staart zijn groen. De vleugelpunten zijn paarsblauw. Heeft groengele buik, anaalstreek en pootveren.
Geluid
Luidruchtig in groepen, waarin de geluiden een sociale betekenis hebben. Raspende, schrille roep, die wel wat aan de roep van een grote stern doet denken. Zang is een kwetterend getsjilp.
29 cm, spanwijdte 53 cm
Cursus Vogels in Nederland
Leefwijze
Broeden
Monniksparkieten zijn de enige papegaaiensoort die zelf hun nesten bouwen en in kolonies broeden. Ze maken een bouwsel van takken en takjes, meestal in de bovenste takken van een boom. Soms met maar één nest, maar er kan ook een complete kolonie in huizen met een dozijn of meer nestkamers. Broedt van april tot in juli. Gemiddeld 5-7 eieren, die na 25-28 dagen uitkomen. Jongen verlaten het nest na 6 weken en zijn 3 weken later zelfstandig.
Leefgebied
Monniksparkieten komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika (Argentinië, Brazilië, Uruguay, Paraguay en Bolivia), waar ze op pampas en andere gebieden met weinig bomen broeden. Het daarom is de enige parkiet die zelf nesten bouwt, vanwege het gebrek aan bomen en dus boomholtes. In Europa ontsnapte en verwilderde monniksparkieten leven veelal in een stedelijke omgeving, met name in stadsparken.
Voedsel
Het belangrijkste voedsel bestaat uit bladknoppen, zaden, vruchten, noten en bloesem. Heeft het in de winter zeer moeilijk als er geen bijvoedering is.
Vogeltrek
Blijven jaarrond in geschikt gebied.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Verspreiding en aantal
Sinds de jaren '80 zijn in Nederland broedgevallen van ontsnapte monniksparkieten bekend. Zonder bijvoeren in de winter waren die vestigingen niet bestendig. Inmiddels broeden zo'n twintig paar monniksparkieten in Nederland, verdeeld over kolonies in Apeldoorn en Ouddorp.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 15-20 (in 2013-2015) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 40-60 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | Broedvogel - jaarrond aanwezig |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Een bekende plaats is het Mheenpark in Apeldoorn, waar sinds 2010 een kolonie is gevestigd. Ook bij Ouddorp bevindt zich een kolonie.
In Europa
In Europa zijn in veel landen uitgezette en ontsnapte monniksparkieten verwilderd en hebben ze zelfstandige kolonies gevormd. Naast Nederland ook in België, Engeland, Frankrijk en Duitsland. Vooral in Spanje, Portugal en Italië doen de monniksparkieten het goed.
Meer informatie
Bescherming
De monniksparkiet geldt wereldwijd niet als bedreigde soort. In Nederland staat hij te boek als een exoot. In Europees verband is deze soort op de lijst van invasieve exoten gezet, wat betekent dat hij actief mag worden bestreden. Er zijn tot dusverre geen aanwijzingen dat in Nederland de toename van de monniksparkiet ten koste van andere populaties gaat.
Wat wij doen
Monniksparkieten zijn exoten. Vogelbescherming bevordert onderzoek en monitoring naar deze groep, om te voorkomen dat inheemse populaties worden geschaad. Bestrijding van invasieve exoten mag niet ten koste gaan van inheemse soorten. Zie voor meer uitgebreide informatie ons standpunt over Exoten.
Wat kun jij doen
Vogelbescherming is geen voorstander van het houden van vogels in gevangenschap. Mocht je kooi- of volièrevogels willen houden, zorg ervoor dat zij niet ontsnappen en zich in het wild vestigen.
Meer weten?
Wet- en regelgeving
De monniksparkiet is een uitheemse vogelsoort. De soort geniet geen bescherming op grond van de Europese Vogelrichtlijn en de Nederlandse Omgevingswet, omdat de soort niet van nature in het wild voorkomt in de Europese Unie. Het gaat om een uitheemse vogelsoort die door de mens is geïntroduceerd buiten diens natuurlijke verspreidingsgebied, zich nadien in de vrije natuur heeft weten te handhaven en is gaan voortplanten. Er is desalniettemin een aantal regels van toepassing op uitheemse soorten.
Algemene regels
De wet bevat algemene regels die van toepassing zijn op uitheemse vogelsoorten. Het gaat om:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (opgenomen in de Wet dieren).
De wet bevat daarnaast specifieke regels die van toepassing zijn op uitheemse soorten. Het gaat om:
- het verbod op het uitzetten of vrijlaten van dieren of hun eieren in de vrije natuur;
- een bevoegdheid voor de provincie om (categorieën) personen opdracht te geven om populaties van aangewezen diersoorten te verwijderen of beperken mits daarmee een wettelijk belang wordt gediend.
Uitzonderingen op de bovenstaande verboden zijn onder voorwaarden mogelijk.
Bijzondere regels
De monniksparkiet staat (nog) niet op de Europese lijst van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. Deze lijst is vastgesteld op grond van EU-verordening 1143/2014 over de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten. Deze verordening bevat diverse ge- en verboden over de soorten op de Europese lijst, zoals een import- en handelsverbod, maar ook een bezit- en fokverbod. Onder de Omgevingswet zijn provincies (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) belast met het beheer van hun populaties als dit een wettelijk belang dient.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal