Kauw
Western Jackdaw, Corvus monedula - Kraaien (Corvidae)
Kauwen zijn zwarte gedrongen vogels met zilvergrijze kopzijden. Deze intelligente soort leeft in groepen. Binnen groepen kauwen bestaat een uitgebreide sociale structuur met een pikorde, intriges en altijd zijn er 'verliefde' stelletjes te onderscheiden als ze aan het foerageren zijn. De paarband tussen kauwen duurt een leven lang en de vogels zijn bijna altijd onafscheidelijk.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Kleine kraaiachtige vogel met een zwartgrijs verenkleed, een lichtgrijze nek en achterhoofd. Kauwen hebben een opvallende lichte iris. Heeft verder een stevige, relatief korte donkere snavel en een vrij lange staart. Vliegt met snellere vleugelslagen dan zwarte kraaien en roeken in doorgaans iets dichtere groepen.
Geluid
Zeer gevarieerd. Meest kenmerkend explosief "ka!"
30-34 cm, spanwijdte 64-73 cm
PARTRIDGE
Leefwijze
Broeden
Broedt van april tot in juni. Heeft meestal één nest van 3-8 eieren (meestal 4). Broedduur 17-19 dagen. Kauwen broeden graag in elkaars nabijheid in losse kolonies. Het nest wordt gemaakt in holten van bomen, oude nesten van zwarte spechten, bosuilennestkasten maar ook gaten in muren, onder dakpannen en in schoorstenen. Ze broeden zelfs ook in konijnenholen. Jongen zitten 30-35 dagen op het nest en worden zo'n 4 weken na uitvliegen nog gevoerd door de ouders.
Leefgebied
Broedt (schaars) in bossen met grote holen, in open duinen op de Waddeneilanden, maar vooral in bebouwde omgeving. In het voetspoor van mensen weet de kauw zich goed te redden. Verder zijn ze te vinden in het kleinschalig cultuurlandschap, op akkers en kleinschalige weiden en in kleinere bossen. 's Winters in grote groepen op het platteland te zien.
Voedsel
Kauwen zijn alleseters: van insecten, slakken, wormen, knoppen, zaden, bessen tot patatresten en kadavers. Wordt vooral op de grond gezocht.
Vogeltrek
Nederlandse broedvogels zijn het gehele jaar hier ter plaatse. Groepen Scandinavische en Oost-Europese kauwen overwinteren onder andere in Nederland en komen vanaf de tweede helft van oktober naar Nederland; als trekvogel overigens sterk afgenomen. Daartussen bevinden zich soms ook de ondersoorten Noordse en Russische kauwen. In maart/april vertrekken ze weer. Dagtrekker, maakt gebruik van thermiek en trekt vaak met roeken.
Vogelbescherming Optiek
Verspreiding en aantal
zeer talrijke broedvogel | jaarrond aanwezig | doortrekker en wintergast in zeer groot aantal
Vanaf 1990 geen significante veranderingen in aantallen kauwen in Nederland. De laatste tien jaar is er een lichte stijging waar te nemen.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 100.000-150.000 (in 2018-2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 300.000-500.000 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 200.000-1.000.000 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Op een grasveld in een stadspark zijn groepen kauwen goed te observeren. In de winter grote aantallen op het platteland.
In Europa
Kauwen komen in heel Europa voor tot in het Subarctisch gebied (tot 'halverwege' Scandinavië). Vooral Bulgarije herbergt een enorm aantal paren; bijna de helft van de Europese populatie.
Meer informatie
Bescherming
Kauwen passen zich makkelijk aan en doen zich tegoed aan allerlei soorten voedsel. De soort is zeer vindingrijk. Zolang ze voldoende nestgelegenheid en voedsel blijven vinden, zal het goed blijven gaan met de kauw.
Wat wij doen
Vogelbescherming vindt het belangrijk dat algemene soorten zoals de kauw ook algemeen blijven. Dat is geen vaststaand gegeven, zie bijvoorbeeld de daling in het aantal spreeuwen en eerder de achteruitgang van de huismussen. Om die reden steunt Vogelbescherming wetenschappelijk onderzoek dat tot doel heeft inzicht te verschaffen in de gezondheid van vogelpopulaties en eventuele oorzaken van een achteruitgang.
Wat kun jij doen
Kraaiachtigen zijn niet altijd populair. Plaatselijk kunnen grote groepen ontstaan. Onderzoek aan de vogelstand toont aan dat kraaiachtigen geen achteruitgang van zangvogels in tuinen veroorzaken. De kraaiachtigen laten zich wel steeds vaker zien in de stad. Wil je dat zij niet mee-eten van de voedertafel, gebruik dan een voedersilo of beschermkooi zoals die in de webshop van Vogelbescherming zijn te krijgen.
Meer weten?
Actuele berichten
- Natuur achter de gevangenismuur
- Kauwenfamiliedrama in de dakgoot
- De dag dat vogels besloten een prinses te zoeken
- Waarom niet alle vogels (on)trouw zijn
Downloads
- Kauw - artikel Vogelnieuws 2011-03 (pdf, 195 Kb)
Wet- en regelgeving
De kauw is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kauwen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kauw wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
De kauw is aangewezen als soort die in het gehele land belangrijke schade veroorzaakt en mag onder strikte voorwaarden door grondgebruikers worden bestreden.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal