Orpheusspotvogel
Melodious Warbler, Hippolais polyglotta - Rietzangers (Acrocephalidae)
Vanaf begin mei komen niet alleen spotvogels en bosrietzangers naar Nederland, maar worden er ook elk jaar enkele zingende orpheusspotvogels waargenomen. Het is een lange-afstandstrekker die vooral in Zuidwest-Europa broedt en overwintert in West-Afrika. De soort houdt van warmte en is sinds het midden van de 20ste eeuw bezig is met een opmars richting het noordoosten, maar heel snel gaat dat niet.
Snel naar informatie over:
Herkenning
De orpheusspotvogel lijkt erg op de spotvogel door zijn gele onderdelen en groenige bovendelen. Verschillen met de spotvogel zijn het ontbreken van een lichte vleugelbaan (of summier aanwezig), de kortere handpenprojectie en de bruinere poten. Verder heeft hij een iets bruingroene tint (grijsgroen bij spotvogel) en door de rondere kop en compacter lichaam een iets vriendelijkere uitdrukking, maar deze laatste kenmerken zijn vaak subtiel.
Geluid
Zang lijkt wel iets op spotvogel maar is veel sneller en zonder pauzes en herhalingen. Mist de opvallende uithalen van spotvogel. Meest kenmerkende roep een musachtige ratel.
12,5-13 cm
Leefwijze
Broeden
Broedt van mei - juli. Heeft één broedsel van 4-5 eieren. Broedduur 12-13 dagen. Het vrouwtje broedt de eieren uit. Het nest is een mooi kommetje van grassen, planten stengels, zachte takjes, daarin ook stukken schors, korstmossen, spinnenweb en bekleed met fijner materiaal, geplaatst in de vork van een tak, tussen een 0,5 en 5 meter hoogte. Beide ouders voeren de jongen. Die zijn vliegvlug na 11-12 dagen.
Leefgebied
Broedt en leeft in lage struwelen met rijke ondergroei en hier en daar een boom.
Voedsel
Voornamelijk insecten, in de nazomer ook vruchten en bessen; jongen krijgen grotendeels rupsen. Zoekt rusteloos kleine bosjes en boomkruinen af.
Vogeltrek
Lange-afstandstrekker naar Afrika; overwintert in West-Afrika, van Senegal tot Kameroen. Aangezien Nederland de noordkant is van zijn verspreidingsgebied ervaren we hier nauwelijks iets van deze nachttrekker. Verlaat broedgebied van eind juli tot begin september; terugkeer eind april - mei.
Cursus Vogels in Nederland
Verspreiding en aantal
uiterst schaarse broedvogel | wegtrekkend
Het gaat nog om kleine aantallen en daarom is een trend moeilijk te bepalen; bewezen broedgevallen zijn sporadisch. Van 2008 - 2014 leek de soort zich te gaan vestigen in Nederland, maar hij kreeg het daarna weer moeilijk. Buiten territoriale zingende mannetjes wordt de soort nagenoeg niet gemeld. Heeft in 2014 succesvol gebroed in Flevoland.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 10-25 (in 2018-2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | Broedvogel - wegtrekkend |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Zuid-Limburg. Laat zich iets vaker zien dan spotvogel. Let goed op de zang.
In Europa
Broedvogel in Wallonië, Zuidwest-Duitsland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Italië, Slovenië en Kroatië. Zuidwestelijke tegenhanger van de spotvogel in Europa.
Meer informatie
Bescherming
De soort geldt wereldwijd niet als bedreigd.
Meer weten?
Actuele berichten
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De orpheusspotvogel is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn orpheusspotvogels beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de orpheusspotvogel wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal