Kokmeeuw
Black-headed Gull, Chroicocephalus ridibundus - Meeuwen (Laridae)
De kokmeeuw is sterk afgenomen, maar nog steeds talrijk in Nederland. In de winter is het de kleine meeuw met koptelefoontje die je in de stad aantreft. Hij is van alle markten thuis en komt op vele manieren aan voedsel. In het voorjaar en zomer heeft de kokmeeuw een chocoladebruine kopkap. Een kokmeeuw is na twee jaar volwassen.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Kleine meeuw. In de winter heeft de koptekening wat weg van een koptelefoontje, in de zomer is de kop van de volwassen vogel chocoladebruin. Lichtgrijs van boven. De voorvleugel is wit van boven, de handvleugel is van onderen donker leigrijs.
Geluid
Vooral in het voorjaar een schelle, lachende roep, met een kenmerkende "r" erin.
37-43 cm, spanwijdte 94-110 cm
PARTRIDGE
Leefwijze
Broeden
Kolonievogel, soms met duizenden paren. Monogaam. Bouwt nest op allerlei ondergrond (moeras, duin, basaltblokken, zand); graag in vegetatie, soms op kalere plekken. Eén legsel, meestal twee of drie eieren. Legtijd eind april-mei. Broedduur 22-26 dagen. Jongen nestvlieders, vliegvlug na 35 dagen.
Leefgebied
Broedt vooral in binnenland aan zoet water (randen van plassen en meren, vennen, moerassen, graslanden) maar ook wel aan de kust (kwelders, lagunen, inlagen, duinen). Zoekt in een grote verscheidenheid aan landschappen naar voedsel, maar vooral in waterrijke graslandgebieden en op wad en slik. Buiten de broedtijd vrijwel overal te vinden, vooral in boerenland en in getijdengebieden, maar ook in steden.
Voedsel
Opportunistisch en veelzijdig, maakt gebruik van lopen, vliegen en zwemmen om aan voedsel te komen. In broedtijd veel natuurlijk voedsel, in winter meer door mensen aangeleverd voedsel. Vooral dierlijk voedsel (regenwormen, vis, insecten, mollusken), ook afval (w.o. brood). Steelt voedsel van andere vogels (w.o. kievit, grote stern). Pikt voedsel van oppervlakte van water, prikt in wad en slik, waar veel ongewervelde zeedieren (slakjes, wormen) worden gegeten. Jaagt op vliegende mieren. Trappelt voor wormen.
Vogeltrek
Noordelijke populaties trekken, die meer naar het zuiden zijn meer standvogel of zwerven. In Nederland 's winters veel Finse, Zweedse en Baltische kokmeeuwen, komen hier al vanaf de zomer aan. Deel Scandinavische en Baltische vogels trekt door naar West-Afrika, deel overwintert in Groot-Brittannië. Meeste overwinteraars in Spanje afkomstig uit Frankrijk en België, maar ook uit allerlei andere landen in Noord-Europa. Voorjaarstrek vanaf februari tot in april. Trekt over breed front, zowel overdag als 's nachts, over land en over zee.
Vogelbescherming Optiek
Verspreiding en aantal
zeer talrijke broedvogel | gedeeltelijk wegtrekkend | doortrekker en wintergast in zeer groot aantal
Broedvogelaantallen vanaf 1990 afgenomen met minder dan 5% per jaar. Laatste tien jaar zijn de aantallen stabiel. Aantallen buiten de broedtijd niet veranderd.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 95.000-107.000 (in 2020-2022) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 310.000-470.000 (in 2016-2021) |
| Doortrekkers | 480.000-640.000, sep,mrt (in 2016-2021) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Overal te zien, zowel in de stad als daarbuiten. Echt grote aantallen echter in de Waddenzee en de Delta.
In Europa
Broedvogel in vrijwel geheel Europa, maar schaarser in het Middellandse Zeegebied.
Meer informatie
Bescherming
Op Europese schaal niet bedreigd, hoewel de populatie in veel landen is afgenomen (ook in Nederland). Kokmeeuwen hebben op veel plaatsen te lijden van te gering broedsucces door grote verliezen aan eieren (predatie door onder meer ratten).
Als een soort op de Rode lijst verschijnt, samengesteld door de Nederlandse overheid, is er al sprake van een flinke bedreiging. Mede daarom heeft Vogelbescherming ook een Oranje lijst laten opstellen, zodat je kan ingrijpen om te voorkomen dat een vogel op de Rode lijst terecht komt. De kokmeeuw staat op de Oranje lijst van Nederlandse broedvogels.
Wat wij doen
Vogelbescherming zet zich op allerlei manieren in voor de bescherming van belangrijke vogelgebieden in Nederland, waar ook vaak grote aantallen kokmeeuwen broeden of voedsel zoeken.
Wat kun jij doen
Kokmeeuwkolonies zijn vaak te vinden op rustige, moeilijk bereikbare locaties, maar het zal duidelijk zijn dat veel kolonies bescherming nodig hebben tegen verstoring.
Meer weten?
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De kokmeeuw is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kokmeeuwen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kokmeeuw wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van kokmeeuwen zijn alleen gedurende het broedseizoen beschermd. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.
De kokmeeuw is door een aantal provincies aangewezen als soort die overlast veroorzaakt. In de relevante omgevingsverordening is vastgelegd welke maatregelen onder voorwaarden mogen worden gebruikt ter voorkoming of bestrijding van overlast door deze soort.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal