Kleinste jager
Long-tailed Skua, Stercorarius longicaudus - Jagers (Stercorariidae)
Kleinste en sierlijkste van de jagers. Ze vliegen heel soepel en sternachtig, gekenmerkt door zeer lange staartpennen. De kleinste jager is in het broedseizoen niet per se aan zee gebonden en de kans op een ontmoeting op de hoogvlaktes van Scandinavië is redelijk. Buiten het broedseizoen is de kleinste jager op volle zee te vinden en de soort overwintert in het zuiden van de Atlantische Oceaan, tot aan Antarctica. In het binnenland in Nederland is het de meest te verwachten jager.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Kleine en vooral slanke jager met sternachtige vlucht en zonder duidelijke vleugelvlek op de bovenvleugel. In vlucht een hangende, uitstekende borst die kleinste jagers een 'afgetraind' uiterlijk geven. Adulte vogels kennen alleen een lichte vorm en lijken op een kleine, bleke kleine jager met smallere vleugels en met zeer lange verlengde middelste staartpennen. De grijze bovenvleugels contrasteren met de donkere vleugelachterrand en de witte vlek op de ondervleugel ontbreekt. Juveniele vogels van de lichte of intermediaire vorm ogen 'kouder' grijs dan kleine jagers en alle juveniele kleinste jagers zijn (dicht) gebandeerd van onderen en op de stuit en alle veren op de bovendelen hebben lichte toppen.
Geluid
Relatief hoog (voor een jager/meeuw), fel "kjew".
25-41 cm, spanwijdte 105-112 cm
Vogelbescherming Optiek
Leefwijze
Broeden
Broedt boven de boomgrens in fjells met heide en aan de kust op de toendra, doorgaans pas vanaf eind mei, begin juni tot in augustus. Broedt in geschikt habitat op relatief grote afstand van elkaar in losse kolonies. Nest een schoongemaakt kuiltje op de grond, met 2 eieren. Jongen worden na 24 dagen geboren en verlaten het nest 1-2 dagen later, maar zijn pas 24-27 dagen later vliegvlug.
Leefgebied
Broedt op toendra of (hoogveen/)heidegebieden, maar in Nederland te zien langs de kust op zee tijdens/na noordwesterstormen, en in vergelijking met andere jagers relatief vaak in het binnenland op braakliggende akkers.
Voedsel
In het broedgebied bestaat het voedsel voornamelijk uit kleine zoogdieren zoals lemmingen. Verder eet de kleinste jager ook eieren, andere vogels, insecten, wormen en zelfs bessen. Op zee voedt de kleinste jager zich met vis en aas, vaak geroofd van andere zeevogels, vooral sterns.
Vogeltrek
Lange-afstandstrekker, die broedt in arctisch gebied en overwintert bij de Benguelastroom en rondom Zuid-Afrika en antarctisch gebied. Deze tocht van circa 10.000 km wordt volbracht in ongeveer 3-5 weken, waarbij de vogel 800-900 km per dag aflegt en ook 's nachts trekt. Verlaat broedgebied in augustus, trekt grotendeels in september langs Nederland, om eind oktober aan te komen bij zuidelijk Afrika.
Verspreiding en aantal
doortrekker uiterst klein aantal
Jaarlijks kleine aantallen, die kunnen variëren vanwege broedsucces in voorgaande zomer en/of noordwesterstormen in september.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Langs de kust met noordwesterstorm.
In Europa
De kleinste jager kent een circumpolair en voornamelijk Arctisch broedgebied. Kleinste jagers broeden op de toendra in Noorwegen en Zweden, en aan de noordkust van Rusland, Noorwegen en Finland.
Meer informatie
Wet- en regelgeving
De kleinste jager is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kleinste jagers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kleinste jager wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal