Kleine zilverreiger
Little Egret, Egretta garzetta - Reigers (Ardeidae)
Rode lijst
De kleine zilverreiger is een bewoner van lagunes, moerassen en andere gebieden met ondiep zoet of zout water. In Nederland is de kleine zilverreiger zeldzamer dan zijn verwant - de grote zilverreiger - en heb je in Zeeland en op de Wadden de grootste kans om er een tegen te komen.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Opvallende witte reiger die het best te onderscheiden is van de grote zilverreiger door de gele tenen, het veel kleinere formaat en de kortere nek. Doorgaans heeft de kleine zilverreiger een zwarte snavel en de grote een gele, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn.
Geluid
Roept niet vaak, maar als hij roept een reigerachtig "wah-ah-ah", of meer krijsend "wrèèè".
55-65 cm, spanwijdte 88-106 cm
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Broedt in mei-juni. Heeft één legsel per jaar met meestal 3-5 eieren. Broedduur 21-25 dagen. Nest van takken wordt in struiken/bomen gebouwd, maar ook wel op de grond of in het riet. Broedt in klein aantal in de Zeeuwse delta, op de Waddeneilanden en in de Oostvaardersplassen, bij voorkeur in kolonies. Bij kleine aantallen kan de soort ook broeden in kolonies van grote zilverreigers, blauwe reigers, lepelaars of grote meeuwen. Beide ouders zitten op de eieren. Jongen zijn na 40-45 dagen vliegvlug, maar kunnen al na 30 dagen het nest verlaten. De jongen bedelen nog bij de ouders om voedsel na het verlaten van het nest.
Leefgebied
Broedt langs ondiepe zoete wateren omgeven door zachthout-ooibos (wilgen, elzen, zwarte populieren en andere boomsoorten). Zoekt voedsel in ondiep zoet water, in moerassen, in slootjes maar ook in geulen en prielen in kwelders en op wadden.
Voedsel
Voornamelijk kleine vissen - stekelbaarsjes zijn favoriet - maar ook amfibieën en waterinsecten; aan de kust vormen garnalen en kleine kreeftjes ook onderdeel uit van het menu. Heeft een kenmerkende drukke manier van foerageren, waarbij hij heen en weer rent om prooien te vangen.
Vogeltrek
Is een dagtrekker, vaak in kleine groepen. In milde winters blijven veel kleine zilverreigers in Zuid-Europa en soms zelfs in Nederland, in strengere winters vliegen ze nagenoeg allemaal naar Afrika, variërend van Noord-Afrika tot Senegal, Kameroen en zelfs Kenia. Keert terug in maart-april. De landelijke aantallen pieken tussen augustus en oktober.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Verspreiding en aantal
zeer schaarse broedvogel | gedeeltelijk wegtrekkend | doortrekker en wintergast in klein aantal
Het aantal kleine zilverreigers is toegenomen; in de jaren '80/'90 van de vorige eeuw broedde deze vogel niet of nauwelijks in ons land. Na een piek in 2008-2009 is het aantal teruggelopen. Het lijkt zich te stabiliseren, maar is erg onderhevig aan fluctuatie; gevoelig voor strenge winters.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 100-115 (in 2023) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 370-560 (in 2016-2021) |
| Doortrekkers | 600-830, sep (in 2016-2021) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Vooral in de Delta te zien. Broedt ook op de meeste Waddeneilanden.
In Europa
Kleine zilverreigers komen vooral voor in Zuid-Europa; in Nederland wordt de noordgrens van het verspreidingsgebied bereikt. Overal in het verspreidingsgebied is een uitbreiding van de verspreiding in noordelijke richting waargenomen.
Meer informatie
Bescherming
De toekomst van de kleine zilverreiger lijkt rooskleurig. De aantallen in West-Europa zijn toegenomen door klimaateffecten en beschermingsmaatregelen.
Er broeden weinig kleine zilverreigers in Nederland en ze broeden op een beperkt aantal plekken. De kleine zilverreiger staat daarom op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels. In de categorie Gevoelig. Rode Lijsten bevatten soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn. Rode Lijsten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringfunctie. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren. Download het Basisrapport voor de Rode Lijst Vogels volgens Nederlandse en IUCN–criteria.
Wat wij doen
Vogelbescherming zet zich in voor de natte natuur in Nederland. Door het steunen van projecten voor nieuwe natuur zoals de klimaatbuffers en door bijvoorbeeld het WetlandWachten-netwerken. Vrijwillige WetlandWachten houden een oogje in het zeil in voor vogels belangrijke natte natuurgebieden van Nederland. Zij adviseren bijvoorbeeld beheerders.
Wat kun jij doen
Natuurbeheerders en overheden hebben vooral de taak de rust rondom de kolonies te waarborgen. Natuurlijk waterpeilbeheer en een goede waterkwaliteit zijn daarnaast voorwaarden voor een rijk aanbod aan voedsel voor de kleine zilverreiger gedurende het hele jaar. In de buurt van kolonies moeten foerageergebieden aanwezig zijn voor deze soort, in de vorm van ondiepe wetlands (zowel zout als zoet).
Meer weten?
- Sovon Vogelonderzoek Nederland
- Kleine zilverreiger, het kan vriezen en dooien
- Kleine Zilverreigers in de Waddenzee
- Klimaatbuffers
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De kleine zilverreiger is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kleine zilverreigers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kleine zilverreiger wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Verschillende foerageergebieden van de kleine zilverreiger zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat onder andere om de Grevelingen, Oosterschelde en Oostvaardersplassen. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in een database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal