Broedplaatsen en voedsel voor sterns

Geschikte broedplaatsen voor sterns zijn kale of schaars begroeide eilanden, waar geen recreanten of landroofdieren komen. Zulke plekken zijn schaars en spoelen steeds vaker weg door voorjaarsstormen. Ter compensatie worden langs de Nederlandse kust broedeilanden aangelegd; vaak binnendijks, want daar is er ruimte. Utopia op Texel van Natuurmonumenten is daar een goed voorbeeld van. Een kritieke succesfactor is de aanwezigheid van geschikt voedsel (zandspiering, haring, sprot) in de nabije omgeving. Grote sterns kunnen een behoorlijke afstand afleggen vanaf hun broedgebied, maar dwergsterns vliegen niet verder dan 1,5 kilometer naar hun voedsel.

Vogelbescherming vindt het belangrijk dat er op meerdere plaatsen geschikte broedeilanden komen voor sterns. Dat is nodig, want grote sterns en dwergsterns broeden soms het ene jaar massaal op een bepaalde plek en het andere jaar weer ergens anders, hun prooi volgend. Visdief en noordse stern zijn minder nomadisch. Maar voor alle vier soorten geldt dat ze voldoende voedsel naar hun jongen moeten kunnen brengen. Het voedsel van sterns heeft een onvoorspelbaar karakter en het aanbod wordt onder andere bepaald door het weer.

Helaas zijn aangelegde broedeilanden niet altijd effectief voor sterns, of werken ze enkele jaren. Zonder de dynamiek van het zoute water is verruiging een probleem. Kruiden schieten hoog op tijdens het broedseizoen. Daarmee kan zo’n eiland een ecologische val worden: aantrekkelijke broedplaatsen voor sterns, maar met laag broedsucces. Zeker wanneer er ook predatie van bruine ratten, vossen of grote meeuwen plaatsvindt. Eilanden in niet-dynamische milieus vragen om intensief beheer.

Zowel in de Zeeuwse Delta als in het Waddengebied heeft Vogelbescherming dankzij haar leden, en met steun van vele partijen zoals Stern Groep en de partners van Wij & Wadvogels broedeilanden voor sterns kunnen aanleggen. Meer van zulke plekken ontwikkelen en goed beheren blijft wenselijk voor de toekomst, net als een meer natuurlijker duin- en kustgebied en een duurzame visserij.