Caribisch Nederland

De zes eilanden van de Nederlandse Cariben herbergen maar liefst driehonderd vogelsoorten en 23 internationaal belangrijke vogelgebieden (IBA’s). Helaas wordt veel van de bijzondere natuur bedreigd door de ontwikkeling van het massatoerisme, klimaatverandering, oprukkende bebouwing en visserij.

Vogelbescherming heeft geen eigen doelen op de eilanden. Immers, de lokale natuurbeschermers zelf weten het beste waar behoefte aan is. Vogelbescherming staat de natuurbeschermingsorganisaties (ngo’s) op alle zes de eilanden bij met raad en daad. Dit kan zijn in de vorm van financiële steun, hulp in lobby, of het delen van kennis en van netwerkcontacten. De aansluiting bij onderzoeks- en beschermingsactiviteiten in de regio is ook belangrijk om te stimuleren.

Ook werkt Vogelbescherming samen met de Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA), een overkoepelende natuurorganisatie die werkt aan onderzoek en natuurbescherming op alle zes de Nederlands Caribische eilanden en die de samenwerking tussen de eilanden probeert te bevorderen. Vogelbescherming ondersteunt de DCNA met (geld voor) trainingen, soortbeschermingsprojecten, fondswerving, onderzoek en voorlichting. De DCNA ontvangt ook geld van de Nationale Postcode Loterij.

Vogelbescherming is betrokken bij een groot meerjarig vogelmonitoring project dat wordt geleid door de DCNA, in samenwerking met de ngo’s op de eilanden en met Nederlandse partners. Op alle zes de eilanden worden gelijktijdig volgens een gemeenschappelijk protocol de landvogels geteld en hun verspreiding onderzocht over de jaren heen. De gegevens worden in Nederland geanalyseerd en vervolgens ingezet voor beschermingsdoeleinden.

Deze gezamenlijke en inmiddels langdurige inspanningen zijn erg belangrijk gebleken voor de vogels en hun leefgebieden op de eilanden, en ook voor de aandacht van de (lokale) overheden voor natuur. Maar de steun voor de vogels en hun leefgebied blijft cruciaal. Het grootste aandeel aan (internationale) steun is namelijk vaak gericht op de koraalriffen en onderwaterwereld, en natuur op het land mag niet vergeten worden.

Bovenwindse eilanden (Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten):
Roodsnavelkeerkringvogel
Een belangrijk deel van de wereldpopulatie van roodsnavelkeerkringvogels broedt op de kliffen van Saba en St. Eustatius. Helaas wordt de kolonie op Saba bedreigd doordat verwilderde katten systematisch nesten leegroven. Op beide eilanden zijn ratten ook een probleem doordat ze kuikens en eieren eten. De lokale ngo’s hebben met steun van Vogelbescherming een soortbeschermingsplan voor de roodsnavelkeerkringvogel geschreven en voeren in het veld maatregelen uit om deze plunderingen verder te voorkomen.

Verder wordt er gewerkt aan het opzetten van een groot LNV-gefinancierd project om de schadelijke invloed van uitheemse (door de mens naar de eilanden gebrachte) soorten in te perken, zoals ratten en verwilderde katten. Maar daarvoor is het begrip en de hulp van de lokale bevolking heel belangrijk! Daarom organiseren de ngo’s, DCNA en Vogelbescherming vogelfestivals op Saba, St. Eustatius en St. Maarten om de eilanders beter kennis te laten maken met de roodsnavelkeerkringvogel en de andere prachtige vogels, ze te informeren over wat de vogels bedreigt en ze mee te laten helpen om de bedreigingen terug te dringen. 

Landvogels
Landvogels op vooral St. Eustatius, maar ook Saba, worden bedreigd doordat hun leefgebied wordt aangetast onder andere door vraat door loslopende geiten en door klimaatverandering en extreem weer. Monitoring van de landvogels is heel belangrijk, en Vogelbescherming steunt de eilanden hierin. Bijvoorbeeld, door Vogelbescherming gedoneerde akoestische monitoring apparatuur wordt nu op de eilanden gebruikt voor het monitoren van de met uitsterven bedreigde grote kwartelduif (bridled quail-dove). Deze vogel is moeilijk te vinden en monitoren, en de apparatuur wordt gebruikt om vast te stellen hoe het met de populatie gaat en om te bestuderen of beschermingsmaatregelen die men daar gaat nemen helpen (afrasteren van broedgebied tegen geiten en controleren van ratten).

Benedenwindse eilanden (Bonaire, Curaçao, Aruba):
Sternkolonies
Met steun van Vogelbescherming worden er op Aruba workshops gehouden om de monitoring en gebiedsbeheer voor de sternkolonies door de lokale ngo te herstarten. Er broeden tien soorten sterns, waarvan sommige zelfs een aanzienlijk deel van de Caribische populatie uitmaken. De rangers die in de natuurparken werken krijgen les in het herkennen van de vogels, in hoe ze moeten tellen zonder de vogels te verstoren en hoe ze het gebied door het jaar heen moeten beheren om het geschikt te houden als broedgebied voor de sterns. Ook wordt er een monitoring- en beheerplan gemaakt om te blijven gebruiken als leidraad voor het beschermingswerk en onderzoek aan de sterns.

Arubaanse holenuil (shoco)
Vogelbescherming helpt de lokale Arubaanse ngo’s ook met het beschermen van de Arubaanse holenuil (shoco). Zo worden natuurlijke nesten afgezet met touw en borden, om te voorkomen dat ze verstoord, kapotgemaakt of overreden worden. Ook zijn kunstmatige nestplekken aangelegd om de vogels naar gebieden te lokken die minder verstoringsgevoelig zijn. Samen met Nederlandse universiteiten wordt er onderzocht hoe groot de populatie is en hoe deze over de tijd gevolgd kan worden.

Mede door de lobby en voorlichtingsactiviteiten van Vogelbescherming, in samenwerking met andere natuurorganisaties, is ook in Nederland de aandacht voor ‘onze’ tropische natuur sterk toegenomen. Dat heeft mede geresulteerd in meer geld dat is vrijgemaakt door het Ministerie van LNV voor het uitvoeren van het Natuur en Milieubeleidsplan. Lokale ngo’s kunnen projectaanvragen indienen bij het Ministerie van LNV om natuurbeschermingsprojecten uit te voeren. Vogelbescherming helpt hen hierbij. Daarnaast is het belangrijk om lokale bedreigingen en beschermingsvraagstukken regelmatig in de Nederlandse politiek aan te kaarten, zodat de eilanden niet vergeten worden. Vogelbescherming werkt hiervoor samen met andere grote organisaties zoals WWF, Greenpeace en IUCN, met als zwaartepunt de vogels.