Even voorstellen: de gierzwaluw

Leefgebied: In Nederland jagen ze boven uiteenlopende habitats in dorpen en steden. Voor het broeden zijn ze afhankelijk van gebouwen.
Voedsel: vliegende insecten, zoals muggen, (zweef)vliegen en dag- en nachtvlinders.
Aantal broedparen: onduidelijk. Er zijn grote aantallen niet-broedende vogels in Nederland daardoor inventariseren notoir lastig. Meest actuele gegevens staan hier.
Broedtijd: mei-juni
Aantal eieren: 2-3
Aantal legsels: 1
Broedduur: 18-22 dagen

Ongeveer drie maanden per jaar zijn gierzwaluwen in Nederland, om vervolgens te vertrekken naar hun wintergebieden in zuidelijk Afrika, 7000 kilometer hier vandaan. Daar zwerven ze rond, maar kunnen ook in bepaalde regio’s maandenlang verblijven.

Het luchtruim is dé plek voor gierzwaluwen. Daarna kan de stad, dorp en bebouwing ook als hun biotoop aangemerkt worden. Ze vliegen de gehele dag, behalve als ze broeden. Ze zijn voor hun nestplek afhankelijk van mensen. Ze broeden in onze contreien graag in huizen, gebouwen en kantoren. Een scheve dakpan, ruimte onder de goot, onvolkomenheden in de bouw, dát zijn de plaatsen waar de gierzwaluw gebruik van maakt.

Voor nestgelegenheid zijn gierzwaluwen afhankelijk van gebouwen. In een holte zoeken ze een plekje. En daar gaat het vaak mis. Want door renovaties en stadsvernieuwing zijn onze huizen en kantoren veel te netjes geworden. Gelukkig zijn er vele vrijwilligers in Nederland die bouwers zoals projectontwikkelaars, gemeenten en corporaties onvermoeibaar wijzen op mogelijkheden om deze soort een handje te helpen. Zie bij 'Meer weten en helpen'.

Het voedsel van gierzwaluwen bestaat uit vliegende insecten en zwevende spinnetjes. Niet alles wat voorbij komt wordt verorberd. Eetbare zweefvliegen onderscheiden gierzwaluwen in een oogopslag van een met een angel uitgeruste bij.

De gevangen insecten bewaren oudergierzwaluwen in hun keelzak. Vermengd met speeksel vormen die een voedselbal voor de jonge gierzwaluwen.

Gierzwaluwen schijnen per dag ongeveer 10.000 insecten te kunnen vangen.

Vocht halen ze uit hun voedsel. Als het erg warm is, scheppen gierzwaluwen met hun snavel water door heel laag over het water te vliegen.

Gierzwaluwen weten kasteel Waardenburg in de Betuwe al heel lang te vinden als broedplek. Omwonenden spraken van grote aantallen gierzwaluwen die elke zomer weer rond het kasteel vlogen en op allerlei plaatsen onder de pannen doken.

In 2007 startte Geldersch Landschap en Kasteelen, dat eigenaar is van het landgoed, met de grote restauratie van het kasteel. Daarbij werden de dakpannen vervangen door leien en werden 121 speciaal ontworpen nestplaatsen voor gierzwaluwen aangelegd, die al snel bezet werden. Na de restauratie wordt de broedkolonie sinds 2009 jaarlijks systematisch gemonitord. De kolonie vertoont sindsdien een lichte maar continue groei.

Hier leest u er meer over de locatie en Geldersch Landschap en Kasteelen.