Ons kerkuilengezin bestaat op dit moment uit vier kuikens van 27, 25, 24 en 21 dagen oud. De kuikens groeien gestaag door en zullen de aankomende weken een flinke metamorfose ondergaan. Van een kaal klein kuiken tot een volwassen kerkuil met een prachtig verenkleed.
Foto André Eijkenaar
Het blijft nog wel even spannend
Tussen het oudste kuiken (K1) en het jongste kuiken (K4) zit een verschil van 6 dagen, de tijd gaat ons leren of de voedsel aanvoer voldoende blijkt te zijn voor alle kuikens. Als de nachten nat verlopen is het moeilijker voor vrouw en man kerkuil om voldoende muizen te vinden. En afgelopen nacht laat ons zien dat er niet voor alle kuikens voedsel was laat staan voldoende. Laten we hopen op een paar droge nachten met voldoende voedsel aanvoer.
Je ziet ze groeien
De komende weken zullen de schachten in lengte doorgroeien, de huidige kwastjes van dons zullen dan plaatsmaken voor kwastjes van veren. Ook zal je opvallen dat de hartvorm snel zichtbaarder wordt doordat er kleine bruine veertjes er rondom heen zullen groeien.
Leren fixeren
Nu de oudste kuikens onder moeders vleugels vandaan komen, worden ze ook steeds actiever en nieuwsgieriger naar de wereld om zich heen. Zo zie ik, terwijl ik dit aan het schrijven ben, één van de kuikens fixeren. 'Fixeren' is het op en neer bewegen van de kop om de afstand tot een bepaald punt in te schatten. Een essentiële vaardigheid voor het jagen. Onze dons bolletjes zijn nú dus al bezig met de ontwikkeling naar bedreven muizenvangers! En verkennen ook steeds meer om zich heen, gewild of ongewild, met een zetje van een van de ouders.
Nog even uitrusten voor het feestje begint
De kuikens hebben straks geen moment rust in de nestkast, ze scharrelen van links naar rechts, over en onder elkaar en dat allemaal achter die ene richel in de kast. Ongeveer zestig dagen nadat de kuikens uit het ei zijn gekomen, zijn ze vliegvlug. Ze zullen dan langzaamaan steeds zelfstandiger worden. Tot die tijd kunnen we nog volop genieten van hun gestuntel en gefladder.
Wanneer nestkasten controleren?
De gemiddelde datum voor de start van de eerste controle is 1 juni. In goede muizenjaren beginnen de kerkuilen vroeg met de leg en is het mogelijk om controles eventueel al eerder te beginnen. Bij een slechte muizenstand broeden de kerkuilen later (of geheel niet) en is 1 juni te vroeg voor de controle.
Wie ook actief is als controleur: check dit altijd als je eerder begint met controleren op website of bij je regio coördinator. Verder: probeer te voorkomen dat er vlak vóór de eifase of tijdens de eifase wordt gecontroleerd. De kerkuil is in deze periode zeer gevoelig voor verstoring. Tip: controleer zo laat mogelijk in de avond de nestkast, zo verstoor je het minst!
VERSTORING
Verder zie ik foto’s van de ei-/kuiken- fase. Ik wil graag via dit blog aandacht voor vragen van controleurs en ringers: ben je altijd bewust dat de verstoring zo minimaal mogelijk dient te zijn. En tref je een kerkuil aan op eieren, of met kleine jongen zet de kerkuil dan terug haal deze niet van het nest voor een foto!
Op sociaal media zie ik steeds vaker foto’s geplaatst van volwassen kerkuilen die niet op de juiste manier worden vastgehouden. Dat luistert nauw. Niet goed vasthouden houdt een risico in voor de vogels omdat vleugels beschadigd kunnen raken. (Houd de kerkuil voor een fotomoment vast aan het bovenste gedeelte van de poten).
Er hangen tegenwoordig op steeds meer plekken - net zoals bij Beleef de Lente - camera’s in de nestkast. Dan hoef je als controleur uiteraard niet in deze gevoelige fase voor verstoring in de nestkast te kijken.
Juiste hantering foto moment Johan de Jong
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
