Vrouw kerkuil broedt nog stevig op haar 7 eitjes. Ik ben benieuwd of we het de komende week gaan beleven dat het eerste kuiken uit zijn warme ei komt gekropen! En wanneer dat gebeurt zal man kerkuil stevig aan de bak moeten, want om uiteindelijk alle snaveltjes te voeden is een hele opgave.
Eén tot drie dagen voor het uitkomen van het eerste ei produceert het jong reeds piepende geluidjes. Vrouw kerkuil gedraagt zich onrustig en reageert onmiddellijk door een “klokkend” geluid te laten horen. Het is de roep van het aanbieden van voedsel aan het jong. Na een aantal uren hard werken van het jong verschijnt een klein gaatje in de eischaal. Het kan nog wel uren duren voordat het jong uit het ei kruipt. Soms helpt vrouw kerkuil het jonge uilskuiken door stukjes eischaal te verwijderen of door de taaie eivliezen door te bijten. Ook gebruikt ze héél voorzichtig haar poot daarbij. De resten van de eischaal worden naast het nest neergelegd, platgetrapt en/of deels opgegeten
De broedstrategie van kerkuilen
Onze vrouw kerkuil broedt al vanaf het eerste ei en er zal dan ook een leeftijdsverschil van bijna twee weken zitten tussen het oudste jong en het jong uit ei 7. Dit in tegenstelling tot sommige andere van onze Beleef de Lente soorten, zoals de koolmees en de steenuil, waarbij alle eieren ongeveer tegelijkertijd uitkomen. Dat de kerkuil deze strategie niet aanhoudt heeft te maken met de grote schommelingen in beschikbaarheid van voedsel (vrijwel uitsluitend muizen).
Veel voedsel, hoge inzet
Als er veel voedsel beschikbaar is, zet de kerkuil hoog in en legt een hoog aantal eieren. Als de voedselbeschikbaarheid goed blijft, zal de kerkuil dan een groot aantal jongen kunnen grootbrengen: een erg mooi succes! Als de voedselbeschikbaarheid opeens instort, terwijl er veel jongen zijn, ontstaan er problemen: er is niet meer genoeg eten voor iedereen.
Efficiënt, maar hard
Het zou op zo een moment rampzalig zijn wanneer alle jongen dezelfde leeftijd hebben: dan wordt het weinige voedsel wat nog beschikbaar is gelijk verdeeld over alle kuikens en zullen ze dus allemaal verzwakken als gevolg van voedselgebrek. Het leeftijdsverschil is op zo een moment dus voordelig: zo kunnen de oudste jongen al het voedsel opeisen en alsnog genoeg binnenkrijgen. Er zijn er dan in ieder geval een paar die het redden. Voor de jongsten betekent dit dan helaas vaak de dood.
Een beetje geluk
Hoe hard dit ook klinkt voor ons, voor de kerkuil is dit de beste strategie om zoveel mogelijk jongen groot te brengen. Dat onze vrouw nu zoveel eieren legt, laat zien dat ze uitgaat van een hoge voedselbeschikbaarheid. Met een beetje geluk blijft dat ook zo en kunnen we straks vele kuikens zien opgroeien. Misschien daarom het geluksgetal van 7 eieren?
Foto Hans Menop
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
