Zoals we allemaal kunnen ervaren tijdens deze hittegolf, is het vooral een warm afscheid van vrouw kerkuil. Hoe houdt zij het hoofd koel?
Andre Eijkenaar
Warmte
In de literatuur is weinig informatie te vinden over kerkuilen en warmte, vandaar dat ik mijn hulpbron Johan de Jong met zijn lange onderzoekservaring geraadpleegd heb. Zodoende kan ik u er het een en ander over melden.
Volwassen kerkuilen kunnen de warmte ontlopen door koelere plekken te zoeken. We hebben bij Beleef de Lente ook kunnen zien dat vrouw kerkuil tweemaal zichtbaar voor de camera met een nat verenpak thuis kwam. We kunnen aannemen dat ze een verkoelend bad genomen heeft.
Voor jongere kerkuilen ligt dat natuurlijk anders. Maar gelukkig staan de meeste jonge kerkuilen nu op uitvliegen, of zijn reeds uitgevlogen. De jongen die nog in het nest zitten, hebben het soms moeilijk door de warmte.
Temperatuur verlagen
Kerkuilen zweten niet, maar verdampen vocht via hijgen. Dat doen ze met open bek en zo verdampen ze via de ademhaling veel vocht. Bij verdampen van water wordt warmte uit het kerkuilenlichaam onttrokken, waardoor het dus verkoelend werkt.
U vraagt zich misschien af waarom kasteigenaar Peter geen schaaltje water klaar zet. In tegenstelling tot sommige andere vogels drinken kerkuilen geen water. Met het baden krijgt vrouwkerkuil wellicht wel wat water binnen. Dat kan ook door het verenpak te poetsen na een bad. Normaal gesproken krijgt een kerkuil vocht binnen via het voedsel. Dus als er genoeg muizen zijn, hebben kerkuilen geen vochtgebrek.
Nestkasten en de warmte
Hangt de kerkuilennestkast in een schuur met een rieten dak, dan levert dat qua warmte veelal geen probleem op. Het blijft er lekker koel. Helaas zijn er ook nestkasten die in een gebouw of schuur hangen met golfplaten. De temperatuur loopt in de kast soms op tot boven de 40 graden! Dat houden jonge kerkuilen niet lang vol. Grote jongen springen dan uit de kast en de kleinere krijgen te weinig vocht binnen en drogen uit.
De oplossing is door de jongen met kast en al te verplaatsen naar een koelere plaats in de schuur of buiten in een boom. Door het blazen van de jongen weten de volwassen vogels de jongen snel te vinden. In de jaren tachtig is dit laatste succesvol uitgeprobeerd in Friesland en het gebeurt nu nog wel eens.
Vogelbescherming
In dit laatste blog van mijn hand wil ik namens Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland Vogelbescherming bedanken voor de mooie beelden en alle tijd, energie en geld die ze hierin gestoken hebben. Ook een bedankje aan Mariska, Louis en Arjan, die ons altijd met raad en daad hebben bijgestaan tijdens Beleef de Lente 2018. En ook een bedankje aan de technische mensen die zorgden voor het doorzetten van de beelden en het oplossen van problemen.
Kijkers en Clubhuizers
Een blijk van waardering ook aan alle kijkers, die er voor zorgen dat iets wat wij niet zien, we later tóch te zien of te horen kregen. Door middel van het aanleveren van tips waardoor de clipmakers weer mooie beelden konden maken.
Team Kerkuil
Dan rest mij nog om alle leden van het kerkuilenteam te bedanken voor de fijne samenwerking:
Clipmakers: Ed en Nella
De moderatoren
Huisfotograaf: André
Bloghouders: Johan, Pieter en Ruud
Vraagbaak Dongen: Christ
Ook zo genoten van Beleef de Lente? Sms BEDANKT naar 4333 en steun Vogelbescherming eenmalig met 3 euro.
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
