Vrouw kerkuil van Beleef de Lente heeft intussen dat ik dit schrijf haar vijfde ei gelegd. Dat zal vermoedelijk niet het laatste ei zijn. En het zou me niet verbazen dat ei zes er al is. Zoveel eieren brengt ook risico's met zich mee zeker als ze uitkomen en er onvoldoende voedsel is.
Foto André Eijkenaar
Weinig voedselaanbod
Een nadeel van de broedstrategie van kerkuilen is wanneer het voedselaanbod lager uitpakt dan verwacht, ze het aantal jongen terugbrengen. Vijf of zes jongen is dan te veel, die krijgen ze niet allemaal groot. Doordat kerkuilen jongen hebben die sterk in leeftijd verschillen, zijn de jongste jongen hiervan het slachtoffer. Die krijgen dan geen voedsel meer. Dit is wat we vaker gezien hebben voor de camera van Beleef de Lente.
Voedingsstoffen in het ei
Als er veel eieren (acht tot tien) worden gelegd, bestaat er ook een grotere kans dat de combinatie van voedingsstoffen in het ei toch net te slecht uitpakt. Dan sterft het embryo al in het ei.
Te warm in de kast
Kerkuilen houden net als andere vogels eieren warm. Ze kiezen er soms voor om onder daken te broeden. Daar lopen ze het risico dat de nestruimte té warm wordt als er een blakende zon op het dak staat. Dit kan embryonale afwijkingen geven, waardoor er geen levensvatbaar kuiken ter wereld komt.
Gifstoffen in prooien
Doordat kerkuilen ‘hoog in de voedselketen zitten’ en prooidieren eten die met gif bestreden worden, zoals muizen, zijn ze helaas ook kwetsbaar voor vergiftiging.
Er zijn, kortom, nogal wat risico’s voor de kerkuilen. Maar doorgaans worden er goed bevruchte eieren gelegd en kruipen daar gezonde kuikens uit.
Parende kerkuilen
Kerkuilen paren om hun band te verstevigen. Ook als straks de jongen geboren zijn, blijven ze dat doen. Dan kan het voorkomen, als het voedselaanbod groot blijft, dat vrouw kerkuil begint aan een tweede legsel, soms zelfs als alle jongen nog niet uitgevlogen zijn. Vanuit mijn eigen veldervaring weet ik dat dit in goede kerkuilen-jaren kan gebeuren. Pa kerkuil is in de kast de jongen aan het voorzien van muizen, terwijl vrouw kerkuil alweer op eieren zit te broeden.
SKWN
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
