Zoek de verschillen

Maartje Eijlander | donderdag 13 maart 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 13x

wie is wie? *

Deze vraag kwam ook recentelijk weer in de chat naar voren. Dus laten we eens kijken wat er te zien is!

Seksuele Dimorfie 

Bij veel diersoorten kun je aan het uiterlijk - grootte, vorm, kleur, etc - van een dier aflezen of het een mannetje of vrouwtje is. Bijvoorbeeld, bij de merel is dat voornamelijk de kleur: het mannetje is zwart met een felgeel-oranje snavel, het vrouwtje is minder opvallend, bruin gevlekt met een bruine snavel. En, bij de knobbelzwaan is dat eerder de vorm: het mannetje heeft, zoals de naam van het dier al een beetje verklapt, een opvallend grote zwarte knobbel bovenaan de snavel, die bij het vrouwtje afwezig is. Hoe zit dat dan bij de slechtvalk? 

Grootte & Vorm

In Goedenmorgen maakt man BUS vanaf het rooster vrouw 4NL in de nestkast wakker, waarna ze van plek ruilen en mevrouw wegvliegt, met meneer erachteraan. In dit fijne filmpje waar allebei de vogels direct in beeld zijn kun je het duidelijkste verschil eigenlijk meteen goed zien: slechtvalkvrouwtjes zijn gemiddeld een stuk groter dan mannetjes - tot wel 30% groter. Vrouwtjes zien er ook een stuk steviger uit, en mannetjes een stuk slanker en gestroomlijnder. Logischerwijs zijn vrouwtjes ook een stuk zwaarder. Dit is bij veel roofvogelsoorten het geval, en er zijn ook verklaringen waarom dat zo is.  

Wendbaarheid & Jacht 

Uit onderzoek blijkt dat mannetjes meer succes hebben bij het vangen van zeer wendbare prooien dan de wat loggere vrouwtjes. De vrouwen kunnen daarentegen juist weer zwaardere prooien dragen. 

Kleuren & Patronen 

Wat nou wanneer je slechts één enkele vogel in beeld hebt? Dan is het bepalen van grootte meestal vrijwel onmogelijk. Een sterker uitziende vogel is dan eerder een vrouwtje en een slankere vogel eerder een mannetje, maar dat is natuurlijk nog steeds niet zo heel makkelijk.

Gelukkig kun je dan vaak ook nog een inschatting maken op basis van het verenkleed. Volwassen slechtvalken zijn te herkennen aan hun blauwgrijze rug en lichte buik met horizontale grijze strepen, hun donkerblauwgrijze kop met donkere baardstrepen aan de zijkant en een lichte borst, en felgele poten en een gele rand om hun ogen.

Als je goed oplet, dan zul je een vrouwtje meestal kunnen herkennen aan een contrastrijkere gestreepte tekening tot hoog op de borst. Een mannetje juist aan een wat lichtere streeptekening op de buik en een wittere keel - het geel van hun ogen en poten is ook vaak feller. Deze verschillen kun je ook redelijk zien bij onze 4NL en BUS, bijvoorbeeld in Showtime! 

Oefening baart kunst 

Het blijft overigens niet per sé makkelijk, om mannen en vrouwen uit elkaar te houden. Ook omdat iedere vogel natuurlijk er net weer even iets anders uitziet. Maar, hoe meer je kijkt en vergelijkt, des te beter je het ziet.  Zou jij nu in een handomdraai kunnen zien of het 4NL is, of BUS, die aan komt vliegen bij de nestkast? Test het door mee te kijken naar de livestream en de filmpjes die Aaltje regelmatig online zet.

* PS. het antwoord voor de foto hierboven is 4NL links en BUS rechts!

Bronnen: 
Beleef de Lente - Slechtvalk: Herkenning 
The Wakefield Peregrine Project - Male or Female?
Mills, R., Taylor, G.K. & Hemelrijk, C.K. (2019). Sexual size dimorphism, prey morphology, and catch success in relation to flight mechanics in the Peregrine Falcon: a simulation study. Journal of Avian Biology 50(3). 

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over