Wintervogelen op Schiermonnikoog

Schiermonnikoog heeft maar één dorp, een paar boerderijen, twee havens, wat vuurtorens en de rest is natuur. Binnen een dag heb je alle natuurgebieden van het eiland op de fiets gezien. Ze liggen allemaal binnen handbereik vanaf Schiermonnikoog dorp.

Vlak bij het dorp liggen op loopafstand al twee topvogelgebieden. De Westerplas is de grootste zoetwaterplas op het eiland. Als het hoogwater is op de Waddenzee komen veel wadvogels hier rusten. Er is een vogelkijkhut tegenover een grote aalscholver-kolonie (waar zich in het voorjaar tientallen lepelaars bijvoegen) en het meer heeft ook nog een vogelkijkwand waar je van alles kan tegenkomen, zoals veel eendensoorten, maar ook watersnippen en grote zilverreigers.

Het tweede topgebied is de jachthaven van Schiermonnikoog. De havenpier steekt diep het wad in en daardoor sta je midden tussen de honderden foeragerende wulpen, scholeksters, tureluurs, rosse grutto’s, steenlopers en bergeenden. Het water zie je in- en uitstromen via brede getijdengeulen. Het is een van de favoriete plekken van boswachter Erik Jansen van Natuurmonumenten: “Bij de jachthaven is altijd wat te zien. Op het verhoogde terras van het havenrestaurant heb je een mooi uitzicht over het wad. Je kunt ook naar het einde van de havenpier lopen. Goed voor steltlopers en in de winter heb je er soms kans op paarse strandlopers. Ook een erg leuk plekje is het rommelhoekje waar ooit oud baggermateriaal is gestort aan het begin van de havenpier. In de winter vind je daar regelmatig oeverpiepers, strandleeuweriken, sneeuwgorzen en soms fraters.”

Met de klok mee kun je op de fiets alle andere leuke plekken op Schiermonnikoog in één dag langsfietsen. De kwelder van het Rif, het Westerstrand, de Hertenbosvallei, het Noordzeestrand, de Oosterkwelder, de Kobbeduinen, de Veerhaven en de Banckspolder. Het voordeel van een bezoek in de winter is dat vogelrijke gebieden als de Oosterkwelder die in het broedseizoen gesloten zijn, in de winter toegankelijk zijn. En de winter heeft op Schiermonnikoog nog meer verrassingen.

Boswachter Erik Jansen: “Lang niet alle steltlopers trekken in de winter door naar het zuiden. Op Schiermonnikoog kun je bijvoorbeeld de hele winter kanoeten zien. Maar naast de steltlopers ook wintergasten als blauwe kiekendief, velduil en ruigpootbuizerd.”

Nog zo’n verrassing is de Banckspolder. In de zomer zie je daar vooral weidevogels. Vogelbescherming zet zich samen met de boeren en andere partijen in om in de zomer verdroging van de polder – het enige broedgebied van de grutto op Schiermonnikoog – te voorkomen. Maar ook in de winter is de Banckspolder een leuke vogelkijkplek. Dan foerageren er duizenden brandganzen en rotganzen op de graslanden. Bijna elk jaar wordt er wel een roodhalsgans ontdekt en er strijken regelmatig groepen goudplevieren neer.

Boswachter Erik Jansen heeft voor ons nog een laatste gouden wintertip. “Ga naar het Noordzeestrand bij Strandpaal 5. Daar komt een diepe zeegeul dicht bij het strand en dat brengt de zeevogels op die plek relatief dicht bij de kust. Dat maakt Strandpaal 5 de beste plek om zeevogels te kijken. Je kunt er eidereenden, zwarte zee-eenden, middelste zaagbekken, drieteenmeeuwen, zeekoeten, alken, roodkeelduikers en jan-van-genten zien. Heb je een telescoop mee dan kun je je mooi nestelen op de top van de hoge duinen voor een mooi uitzicht op de zee en de zeevogels.” En Erik zegt het niet, maar wij denken het: na gedane arbeid is het goed terugkeren in het dorp om bij te tanken met een Juttersbitter.