‘Waddengebied zonder vogels ondenkbaar’

Vogelbescherming en Natuurmonumenten zijn onderdeel van de Coalitie Wadden Natuurlijk. Wat vind jij de meerwaarde van die samenwerking? “We krijgen gewoon meer voor elkaar doordat we als natuurorganisaties een blok vormen. Ik merk dat de andere partijen daarom ook rekening met ons houden, we doen ertoe.”

Wat vind jij een mooi resultaat van de coalitie? “Het meest recente resultaat is het nieuwe Mosselconvenant. De totstandkoming verliep weliswaar als een olifantendracht met stuitligging. Maar nu houdt de schadelijke vangst van mosselzaad op de bodem van de Waddenzee toch echt op per 2029. Dat zou vorig jaar al zover zijn. Maar het lukte niet op tijd. Stapsgewijs wordt nu een steeds groter deel van de wadbodem gesloten voor de schadelijke manier van mosselzaad vissen. Ik ben oprecht blij dat we het als het Coalitie Wadden Natuurlijk toch hebben gefixt, samen met de mosselsector en de overheid.”

Belangrijk is ook dat de nieuwe afspraken nu juridisch afdwingbaar zijn. “Ja heel mooi, want het belang voor schelpdier etende vogels is te groot voor vrijblijvende afspraken. De eerste stappen voor een volledige sluiting zetten we ook al in 2022.”

Als coalitie zijn we onderdeel van het Programma naar een rijke Waddenzee. Via dat programma zijn alle ecologische vraagstukken de afgelopen jaren goed onderzocht. Nu weten we dus welke stappen nodig zijn voor natuurherstel. Zie jij nog meer concrete resultaten van onze coalitie?  “Nou, het lukte al om enkele gebieden te sluiten voor bodemberoerende visserij. Onder water zie je daar herstel van biodiversiteit. Ook goed dat we samen werken in andere overleggen met de visserij-sector. Mooi vind ik verder ook onze gezamenlijke inspanningen voor het project Wij & Wadvogels, gefinancierd door het Waddenfonds. Zo maken we gebieden geschikt voor broed- en trekvogels en komt de rijke Waddenzee dichterbij.”

“Maar de opgave blijft groot. Niet in de laatste plaats door de bestuurlijke ‘Waddenspaghetti’ met zoveel belangen. Er zijn alleen al 3 ministeries, 3 provincies en 13 gemeenten om rekening mee te houden. We zitten nu met al die partijen middenin in proces om het bestuur, toezicht en handhaving van het Waddengebied te verbeteren.”

Als coalitie hebben we ook deelgenomen aan gesprekken over de gebiedsagenda tot 2050 voor het Waddengebied. Zowel tijdens die gesprekken als bijvoorbeeld bij het vaststellen van de nationale omgevingsvisie zagen we de ‘hoofddoelstelling natuur’ voor de Wadden, die er altijd was niet meer verschijnen. Daar zijn we als coalitie met succes voor gaan liggen. Anders zijn allerlei economische activiteiten, van gaswinning tot visserij en toerisme, ineens net zo belangrijk als de natuur. “Ja gelukkig is dat voorkomen. Iedereen erkent de grote waarde van het Waddengebied. Maar na die plichtpleging gaan partijen vaak weer over tot het verdedigen van het eigen belang. Daarom bevat die agenda wel de leidende principes met natuur bovenaan, maar ontbreken nog de concrete keuzes tussen alle belangen. De hete aardappel is doorgeschoven.”

“Ik mis in dit soort overleggen vooral ook een integrale visie op het gebied. Wat is het cumulatieve effect van de verschillende soorten visserij, op mossels, garnalen en kokkels en oesters, en andere economische activiteiten, zoals gaswinning en recreatie? Dat weten we niet. Je kan per sector een convenant sluiten en dan krijg je uiteindelijk een lappendeken aan maatregelen met alle problemen vandien bij de toezicht en handhaving. Het zou veel beter zijn als we kijken naar de natuurlijke draagkracht van het gehele gebied. Zover is het op papier wel, maar in de praktijk nog niet. Daarom blijven we er als coalitie voor knokken.”

De korte termijn regeert vaak. Dat wordt in de hand gewerkt door steeds wisselende bestuurders. Veel nieuwe mensen weten ook niet dat de natuur in het Waddengebied helemaal niet op orde is. In 2018 hebben we dat overzichtelijk onder elkaar gezet in een Wadden Appèl. Daarin staat wat er mis is en in ’10 geboden’ wat er moet gebeuren. “Dat verhaal moeten we blijven vertellen. Iedereen die nieuw is aan de overlegtafel zou dat moet kennen.

Wat is mooiste vogelervaring op de Wadden? “Ik biecht het maar meteen op. Ik ben geen vogelaar, maar geohydroloog. Maar goed, een Waddengebied zonder vogels is ondenkbaar. Niet alleen vanwege hun rol in de voedselketen, maar ook in hoe je het gebied beleeft. Ik kan ongelofelijk genieten van de wolken vogels die je er kan zien, of zien zitten groepsgewijs op hun HVP. Maar ook als je ’s avonds op de Waddendijk staat en bij laag tij en al het geroezemoes van vogelgeluiden hoort, wulpen en tureluurs en wat niet al. Dat is zo gaaf, ik kan er tijden naar luisteren en genieten!”