Overzomeren met de vogels in de Zandpolder

Zoals in de Zandpolder bij Callantsoog, een mooi natuurontwikkelingsproject van Landschap Noord-Holland. Natte natuur, voor een deel aangelegd ter compensatie van de natuur die verloren ging bij de versterking van de Hondsbossche Zeewering. De plassen, schelpeneilandjes en natte weiden zijn broedvogels, overtijers en doortrekkers naar de zin. En orchideeën, veel orchideeën.

Koud op weg vanaf de parkeerplaats bij het Juttersmuseum liggen de plassen met de schelpeneilandjes pal in het blikveld. Voor kale-grondbroeders zijn de eilandjes ideaal en daarmee zeer in trek bij honderden visdiefjes en kokmeeuwen. Beide soorten hebben nog jongen die gevoerd moeten worden en ja, dat gaat er behoorlijk luidruchtig aan toe. Omdat het koloniebroeders zijn, vinden ouder en jong elkaar op geluid. Akoestisch geweld en spektakel in de lucht met vliegende vissen.

Niet alleen de eilandjes in dit deel van het natuurgebied zijn vogelrijk: het hele plassengebied is belangrijk als overtij-gebied voor onder meer scholeksters, steenlopers en diverse soorten meeuwen. Eigenlijk is overtijen – het rusten tijdens perioden van hoog water als het voedsel op de strekdammen in zee onbereikbaar is – een verkeerde term, zo in de zomermaanden. Op het strand is het voor de vogels te onrustig met recreanten. Overtijen wordt overmensen; de drukte bepaalt het ritme van de vogels.

In trektijd, een maand of twee vanaf nu, zijn de plassen en omliggende lage natte delen van belang voor langstrekkende steltlopers als zwarte ruiter, kanoet, plevieren en kemphanen.

Even verder, na een haakse bocht en daarmee op de Voorweg, wordt het nog leuker met de Zandpolder links en rechts het Nollenland van Abbestede, een ander natuurgebied. In de grazige delen rondom de wateren zijn veldleeuweriken (ja, hier zijn ze nog!) en graspiepers bezig hun tweede of soms zelfs derde legsels tot wasdom te brengen.

De grasstrook direct naast de weg is in trek bij broedende kieviten. In het water zijn vaak groepjes scholekster te zien. Ze soosen. Scholeksters broeden pas op oudere leeftijd. Tot het zover is groepen de jongeren samen. En dat gaat niet altijd in pais en vree. Is er onenigheid, dan posteren de vogels zich met gebogen koppen tegenover elkaar en beginnen zoals dat heet, luid te tepieten oftewel tepiet tepiet te roepen.

Zodra grond te koop komt de komende jaren breidt Landschap Noord-Holland het natuurgebied uit om één aangesloten blok te krijgen. Dat is nu nog niet zover. Jammer, maar gelukkig strijken er zelfs op de akkers nog wel wat meeuwen neer en bereik je bovendien al snel weer een van de natuurlijke vlakken.

In tegenstelling tot het allereerste kleddernatte deel (met de schelpeneilandjes) zijn bij de inrichting van dit gedeelte ondiepere waterpartijen aangelegd. Ideaal voor foeragerende kluten, tureluurtjes, grutto’s en op wormen gespecialiseerde scholeksters. En voor de vijf tot tien bontbekplevieren en kleine strandlopers die het natuurgebied tot broedgebied hebben verkozen.

Aan de zeezijde van dit deel van het natuurgebied, langs de Duinweg, ligt een strook grasland waar het Landschap een zogeheten botanisch beheer voert, een beheer van maaien en beweiden gericht op een zo groot mogelijke bloemenrijkdom. En dat lukt goed. Zó goed dat de strook vol orchideeën staat waaronder moeraswespenorchis, welriekende nachtorchis en zelfs het superzeldzame hondskruid. De orchideeën, bloeiende grassen en kruiden trekken volop insecten; voer voor vogelkuikens. En dat weten de grutto’s, tureluurtjes, kieviten en scholeksters; de oudervogels nemen hun jongen er mee naar toe.

Torenvalkjes bidden hangend tegen de wind, een slechtvalk komt snacken in een oogverblindend landschap in groen, bruin en blauw getooid met roze, gele en lila stippen. De Zandpolder én de Nollen van Abbestede; een puik alternatief voor luieren en gaarstoven op het drukke strand.