Onderzoek: hoe maken vogels en vleermuizen gebruik van neststenen

Een aantal jaar geleden is de provincie Brabant samen met Vogelbescherming en de Zoogdiervereniging gestart aan het groener maken van de steden, voor vogels, vleermuizen én mensen. Dit is belangrijk want stadsvogels en vleermuizen zijn al honderden jaren afhankelijk van mensen voor hun woonruimte. Door onder meer isolatie en betere afdichting van gaten en kieren onder daken hebben ze moeite met een plekje vinden.

Vanaf eind april wordt er gestart in Eindhoven, Helmond en Tilburg met een project om te kijken hoe de vogels en vleermuizen gebruik maken van hun nieuwe broed- en verblijfplekken. In 2021 volgen Breda en ’s Hertogenbosch.

Jip Louwe Kooijmans van Vogelbescherming Nederland licht toe: “Huismussen en gierzwaluwen zijn in Nederland volledig afhankelijk van gebouwen: hier bouwen ze hun nesten en brengen hun jongen groot. De stad is daarmee de belangrijkste leefomgeving voor deze dieren. Ook voor gebouwbewonende vleermuizen zijn gebouwen essentieel als verblijfplaats.”

“In Brabant wordt gelukkig in steeds meer lopende nieuwbouw- en renovatieprojecten rekening gehouden met vogels en vleermuizen, onder andere door het plaatsen van voorzieningen voor vleermuizen en neststenen voor vogels. Een neststeen is een holle steen met een opening: een paar bakstenen breed en hoog, gemaakt van houtbeton en hij kan zo worden weggewerkt dat hij bijna onzichtbaar is, behalve voor vogels.”

“Het plaatsen van deze neststenen of vleermuisvoorzieningen gaat in goede samenwerking met ontwikkelaars, architecten en woningbouwcorporaties. Zo houden we de steden geschikt voor mensen en voor vogels en vleermuizen.”

Inmiddels zijn er 269 plekken voor vogels en vleermuizen gerealiseerd, 341 in uitvoering en zijn er plannen om nog 1073 neststenen te plaatsen. Voor in ieder geval de komende twee jaar worden deze plekken gemonitord. Zo wordt er gekeken of er gebroed wordt en jongen uitvliegen.

Sinds 2018 worden er steeds meer verblijfplaatsen gerealiseerd. Arjan van der Pol is trekker van het onderwerp Biodiversiteit bij Hazenberg Bouw / Nico de Bont. Hij is nieuwsgierig naar de komende tellingen. “Hoeveel neststenen er al gebruikt worden door de gierzwaluwen, huismussen en vleermuizen weten we nog niet.”

“Daarom is het monitoren zo belangrijk. Of de dieren de neststenen vinden hangt van meerdere factoren af. Bijvoorbeeld hoe de omgeving eruit ziet en of de dieren er al voorkomen of dat ze de plek nog moeten ontdekken. Soms vinden huismussen al binnen een jaar een plekje, soms duurt het wat langer. Door regelmatig te tellen kunnen we de factoren in kaart brengen. Daar kunnen we dan ook bij andere projecten rekening mee houden.”

Om de dieren een zetje in de rug te geven is het fijn als mensen hun eigen tuin of balkon groen en vogel- en vleermuisvriendelijk inrichten. De basisprincipes zijn eenvoudig: vogels zoeken beschutting, ze moeten wat te eten kunnen vinden (insecten, rupsen, bessen) en het is fijn als er wat water beschikbaar is. Vleermuizen jagen op insecten bij begroeiing. Concrete tips worden aangeboden door

Vogelbescherming en de Zoogdiervereniging via Mijnvogeltuin.nl. Zo kan iedereen eenvoudig bijdragen aan een natuurvriendelijke omgeving. 

De monitoringsrondes zijn al van start, maar hoe meer observaties er gedaan worden hoe beter het beeld is dat we krijgen over het daadwerkelijk gebruik van de inbouwstenen. Lijkt het u interessant om mee te helpen met het onderzoek? Stuur dan een mail naar b5@zoogdiervereniging.nl voor meer informatie.