Nieuw boek: 'Een bevlogen jaar' van Arjan Dwarshuis

Het boek van Arjan Dwarshuis heeft als ondertitel ‘Een man, zijn wereldreis en het record van 6852 vogels’. Het beschrijft in eerste instantie wat Arjan meemaakt tijdens Big Year. Voor ieder van de 40 (!) landen die hij heeft bezocht is er een hoofdstukje – of vaak meer –, met daarin natuurlijk de ornithologische hoogtepunten. Dat zijn er veel en dus zal het hem moeilijk vallen een favoriet te noemen, al kwamen bijvoorbeeld apenarend, Sclater’s kroonduif en witnekkaalkopkraai duidelijk binnen. Maar zo’n wereldreis gaat niet vanzelf, en dus worden ook de voorbereidingen, het reizen, de ontberingen en bijzondere ervaringen uitvoerig uit de doeken gedaan.

De oplettende lezer is het wellicht opgevallen dat er wordt gesproken van 6852 waargenomen soorten tijdens de Big Year, terwijl er eerder in de berichtgeving sprake was van 6833 soorten. Dat komt doordat hij destijds 19 soorten was vergeten in te voeren. En een aantal ondersoorten die Arjan in 2016 zag of hoorde worden waarschijnlijk gepromoveerd tot soort. Zo kan het totaal dus nog verder oplopen.

Ook blijft Arjan regelmatig stilstaan bij een ander aspect van zijn wereldreis langs de vogels: de grootschalige aantasting van de natuurgebieden waar hij komt. Vooral in de tropische regenwouden is hij soms direct getuige van de ontbossing en de enorme oppervlakten palmolieplantages. Zijn optimisme sleept hem hier doorheen, al heeft hij er leesbaar grote moeite mee. Hij komt gelukkig ook vele organisaties en individuen tegen, die alles op alles zetten om de laatste leefgebieden van bedreigde vogels te redden en te behouden, en de lokale bevolking hun belang hierin te laten zien. Dat zijn er teveel om op te noemen, maar zo maakte Guido in Panama veel indruk. Hij kocht jaren geleden 42 hectare tropisch regenwoud uit eigen zak en heeft middels een stichting intussen honderden hectares weten te redden. Of wat te denken van een programma in Guatemala waar meisjes uit afgelegen bergdorpen gratis een opleiding krijgen en zodoende hun gemeenschappen voorlichten over duurzame vormen van landbouw in plaats van beetje-bij-beetje het regenwoud te kappen.

Arjan kreeg na zijn record ook kritiek te verwerken op de wel heel grote ecologische voetafdruk van al zijn vliegreizen. Dat realiseert hij zich terdege. Daarom heeft hij alle vluchten in ieder geval gecompenseerd. Bovendien doet hij ook iets terug voor de wereld door zijn inzamelingsactie ten bate van het Preventing Extinctions Programme van BirdLife International. Via dat programma van onze koepelorganisatie BirdLife worden reddingsacties in gang gezet voor vogels die dreigen uit te sterven. Hij wil 100.000 euro bij elkaar verzamelen en de teller staat intussen op ruim € 41.000. Ook van de opbrengst van het boek gaat een deel naar dit goede doel.

Naast een beschrijving van zijn vogeljaar is het boek tegelijk ook een reis door het leven van Arjan Dwarshuis. De reisverhalen uit verre oorden onderbreekt hij met jeugdherinneringen. De lezer krijgt zo een beeld van hoe Arjan überhaupt aan het – toch eigenlijk knotsgekke – idee van een wereldrecordpoging vogels kijken begon. Dit maakt het boek een soort coming of age-verhaal en geeft het nog meer diepgang.

De bevlogenheid van de titel komt terug in de schrijfstijl: die is heel vlot. De voeling van Arjan met het onderwerp spat daardoor van de pagina’s.

Zo’n wereldrecordpoging is misschien niet ieders cup of tea, maar veel vogelaars en vogelliefhebbers (of andere fanatici) herkennen er waarschijnlijk toch wel iets in. En voor wie niet zo’n fanatieke vogelaar is, leest het nog steeds als een boeiend reisverhaal met een prangende boodschap. Arjan beschrijft daarnaast veel leuke en interessante weetjes over de bijzondere vogels, mensen en plekken die in 2016 zijn pad kruisten. Vaak staat de recordpoging zelfs wat meer op de achtergrond en lezen we over de cultuur en natuur van de bezochte landen. Soms is de reis blijkbaar toch belangrijker dan het doel, of op z’n minst even belangrijk. Maar of Arjan dat laatste ook zo ziet…