Natuurplannen kabinet ambitieus maar niet concreet

Op papier zit het snor met de ambities van het huidige kabinet. Zo staat in de Miljoenennota onder het kopje ‘Natuurlijk kapitaal’ te lezen dat Nederland zijn biodiversiteit moet koesteren, uiteraard naast de gebruikelijke mantra dat natuur belangrijk is voor welvaart en welzijn. Maar het gaat zelfs verder, want er staat ook dat het van belang is ‘dat we onze ecosystemen intact houden en de brede biodiversiteit (hier en elders) herstellen’.

Daarmee stelt het kabinet een doel dat Vogelbescherming Nederland van harte onderschrijft. Meer oog voor biodiversiteit biedt nieuwe kansen voor soorten die het nu moeilijk hebben, of voor nieuwe broedvogels die op zoek zijn naar geschikte leefgebieden. Natuurwaarden zeggen bovendien veel over de kwaliteit van onze leefomgeving.

Alleen: concreter dan die ene zin wordt het eigenlijk niet. Nu is er natuurlijk al wat gebeurd. Voor de zomer werden de klimaatmaatregelen opgesteld met grote kansen voor de biodiversiteit in onze veengebieden. Grutto’s, tureluurs en kieviten zouden kunnen profiteren van de plannen om de CO2-uitstoot te verminderen.

Harde invulling ontbreekt echter nog: budgetten voor deze maatregelen staan vaak nog niet op de begroting van het ministerie van LNV. Het ministerie krijgt pas geld van het ministerie van Financiën als er concrete plannen zijn. Zo wordt voor de aanpak van de veenweiden voor de komende twee jaar 79 miljoen euro per jaar heeft gereserveerd.

En daar zit een addertje onder het gras: het klinkt robuust, maar bij het uitblijven van plannen vloeit dat geld terug naar de schatkist, waarna het – bijvoorbeeld – kan worden ingezet voor onderhoud van onze snelwegen of voor een nieuw gevechtsvliegtuig.

Naar een oplossing voor de stikstofproblemen waarmee Nederland kampt, wordt nog gezocht. Sinds de Raad van State een streep zette door de PAS-regeling die de problemen veroorzaakte, is er een commissie aan de slag die met een oplossing moet komen.

Het wachten is hier vooral op de voorgestelde oplossing van het kabinet. Durft Rutte-III te kiezen voor broodnodig duurzaam natuurherstel door middel van drastische krimp van de veestapel, buffers rondom natuurgebieden, minder luchtvaart en duurzaam vervoer?

Kansen zijn er nu volop voor het kabinet in de huidige situatie. Vogelbescherming heeft bij de presentatie van de klimaatplannen van dit kabinet en bij de uitspraak over de stikstofuitstoot laten weten enorme mogelijkheden te zien voor herstel van biodiversiteit. Iets wat hand in hand kan gaan met de race richting de ambitieuze klimaatdoelen. Vooralsnog kent de rijksbegroting vooral reserveringen voor nog niet ingevulde milieuambities en moet de biodiversiteit het doen met een mooie maar algemene uitspraak.

Bij de klimaatplannen liggen bovendien nieuwe risico’s op de loer: de groeiende vraag naar groene energie leidt tot soms erg drieste plannen met zonnevelden en windparken die ten koste gaan van de natuur. Terwijl de energietransitie en natuurherstel prima samen kunnen gaan.

Naarmate overheidsambities voor natuur niet concreet worden ingevuld, laat het herstel op zich wachten. Terwijl de klok tikt.