Merel Westrik: Je ziet pas vogels als je echt kijkt

“Zeven roze flamingo’s paraderen door het ondiepe water van het vogelreservaat. Ik geloof mijn ogen haast niet. Ze staan niet op het lijstje van MijnVogelvinder.nl voor dit gebied, maar ze zijn echt. Ze vissen op een steenworp afstand van de plek waar ik tijdelijk woon. Buiten de stad, op een dijk, met uitzicht op het IJsselmeer en het vogelgebied waar ik iedere dag ook kluten en lepelaars zie. Achter dat huis ligt uitgestrekt boerenland, niet alleen velden met raaigras maar ook weidevogelgebieden. Het is hier zo stil dat je krekels en kwakende kikkers hoort. Hier wonen, voelt als altijd vakantie.'

“Van stadscentrum naar deze plek. Het contrast kan haast niet groter. Maar ik had iets uit te vinden; ben ik een stadsmens of ten diepste een plattelandsmeisje? Ik groeide op in het Noord-Hollandse Westzaan en speelde het liefst op de boerderij van de ouders van een vriendinnetje. Met de Flora van mijn moeder bij de hand ontdekte ik de natuur. Maar ook in hartje Amsterdam voelde ik me thuis. Tot Corona alles wat de stad zo leuk maakte, kwam verpesten. Dat gaf mij net dat duwtje in de rug om deze spannende stap te zetten. Ik kan zo weer terug naar de stad, maar voorlopig blijf ik liever hier.

“Tijdens mijn middelbareschooltijd vergat ik mijn liefde voor natuur een beetje. Maar het kwam weer helemaal terug toen ik bij de Amsterdamse zender AT5 werkte. Daarvoor ging ik vijftien jaar geleden op reportage met stadsecoloog Martin Melchers. Net als vroeger stond ik weer met mijn regenlaarzen in de sloot. Martin liet me een stad zien die ik nog niet kende. Door zijn jarenlange ervaring weet hij letterlijk en figuurlijk hoe de hazen lopen. Hij kan denken als een dier. Waar is voedsel, veiligheid en de verbinding naar andere gebieden? Hij is inmiddels met pensioen, maar zit nog in allerlei werkgroepen met als doel de natuur in de stad te versterken. Dat kan niet zonder steun van de bewoners. Daarom proberen we het bewustzijn van mensen een beetje te vergroten. En dat is nodig ook. Zeker zolang ik mensen bij de tuincentra met flessen Roundup naar buiten zie lopen. Waarom wordt dat gif überhaupt nog verkocht?

“Johan Cruijff zei het al: ‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt.’ Dat is ook het motto voor onze projecten. We maken zichtbaar, wat voor veel mensen verscholen is. In de stadsparken en het Amsterdamse bos zie je bomen, gras en heel misschien wel eens een egeltje. Maar het is onvoorstelbaar hoeveel leven zich verstopt tussen het riet en de bladeren. Vos, wezel, alle soorten uilen en zelfs de boommarter hebben we al met onze cameravallen gefilmd. Ook op plekken waar je geen natuur verwacht, vinden we verrassingen. In het havengebied van Amsterdam, bijvoorbeeld, toch echt een industriële omgeving. Op de vergeten stukken, pakt de natuur gretig haar ruimte. Van de oeverzwaluwen in zandwanden tot de bijenorchissen op een verlaten veld. Je ziet dat alles pas, als je echt kijkt.

“Onze fascinatie voor natuur beschrijven we ook in ons nieuwe boek, In de bosjes. Dat is een bundeling van verhalen en columns over de ongereptheid van Amsterdam, inclusief anekdotes en tips. Met de opbrengst daarvan willen we – na Haring in het IJ en Amsterdam Wildlife - onze derde stadsnatuurfilm financieren, Amsterdam Wildlife by Night. We zijn daar al aan begonnen en hebben al veel goed filmmateriaal. Die titel moet je ruim nemen; we volgen niet alleen nachtdieren. We richten onze camera ook op soorten waar we niet veel over weten of die een donkerder verhaal vertellen. Neem de kraai of de grauwe ganzen. Van die laatste kwamen we een nest tegen met wel veertien eieren.

“Voor onze nieuwe film zouden we heel graag het verborgen leven van de koekoek vastleggen. Hoe die heel brutaal de kleine karekiet de stuipen op het lijf jaagt met zijn roofvogelverschijning en dan snel een ei legt in zijn nest. En hoe dat jong dan als eerstgeborene de eieren van zijn stiefbroertjes en -zusjes het nest uitwerkt om al het aangevlogen voedsel voor zichzelf te houden. Zonder te verstoren willen we dat bijzondere verschijnsel vastleggen in overleg met de terreinbeheerder. Ik kan nu zo opzoeken waar zowel koekoek als kleine karekiet leven. En dan hopen dat we ze tegenkomen.”