Land van toekomst voor weidevogels?

“Lees dit boek als je in de krant of op het nieuws hoort over klimaatverandering, over de spagaat van de landbouw, over mest, CO2, of over veenverbranding en je weet niet helemaal van de hoed en de rand. Hoe zijn we in een situatie gekomen waar zowel de mensen als de natuur niet blij mee zijn? We hebben het boek vanuit Fries perspectief gemaakt - daar komen we vandaan - maar we zijn een polderland, dus eigenlijk geldt het voor heel Nederland.”

“Het gaat over de ontwikkelingen in de landbouw vanaf het jaar nul tot nu. Je ziet wanneer en hoe we zijn doorgeschoten, waardoor de natuur in de knel is gekomen. Vooral de weidevogels. Dat is echt een eyeopener en het geeft richting voor de oplossing.”

“Je weet hoe het gaat als je op een feestje komt, dan vragen mensen wat je doet. Als je dan zegt ‘ik bescherm het landschap, samen met boeren probeer ik grutto’s te redden’, dan vinden ze dat nogal abstract en vaag. Tandarts of timmerman is gemakkelijker. Omdat Eddy en ik het zo vaak moesten vertellen en omdat het complex is, hebben we er gewoon een boek over gemaakt. Dan zie je hoe logisch alles met elkaar samenhangt.”

“Daarbij willen we de situatie natuurlijk een duwtje de goede richting op geven. Al zet het boek maar een of twee personen aan tot handelen, dat is alweer winst.”

“Eigenlijk is het boek voor iedereen. Ook voor boeren. Hier in Friesland komt vaak de term ‘landschapspijn’ voorbij, bijna elke dag staat er een stuk over in de krant. Dit boek laat zien dat we het landschap met elkaar kunnen herstellen.”

“Je kan het zelfs als lesboek gebruiken en er zijn al wat landbouwscholen geïnteresseerd. Dat is positief, want als je het verhaal niet aan de nieuwe generatie boeren vertelt, kunnen ze er ook niets mee doen. Met dit boek geef je mensen de keuze om te veranderen. Dit is objectief bezien de situatie, wat doe jij ermee? Op het eind geven we suggesties.

“We moeten van de drijfmest en de kunstmest af. Boeren moeten weer het belang zien van mest die de bodem voedt, zoals een mesthoop voorheen ook deed. En diepte ontwatering is echt slecht voor het totale bodemleven. We zijn gewoon een land dat zo nu en dan onder water moet staan. We hebben het landschap té ondergeschikt gemaakt aan de manier waarop we willen boeren. We moeten ons aanpassen aan het landschap, maar wij proberen het andersom te doen.”

“Natuurplannen kunnen ook een serieuze bedreiging zijn voor weidevogels. We willen juist minder bomen en struiken en meer openheid, omdat dat in Europa een unieke landschapswaarde is, waar juist die grutto het zo goed op doet. Natuurlijk, bossen moeten er ook komen, maar laten we dat niet combineren met weidevogelbeheer. Ik hoop dat de terreinbeheerders ooit keuzes durven te maken op gebiedsniveau.”

“Ik lig nu bijvoorbeeld met gemeenten in de clinch die het moeilijk vinden om een laantje bomen uit een gebied te halen. Maar in die hoge bomen zit altijd een nest van een kraai of havik. Kunnen die weidevogeljongen bijna vliegen en dan worden ze weer opgehaald. Zo werkt het niet.
Maar de meeste mensen zien die pijn niet, die denken zo’n laantje hoort erbij. Maar dat hoort er helemaal niet bij. Van ouds leven we in een gebied dat ’s winters onder water staat. Dat zal niet terugkomen en dat is misschien ook niet nodig, maar wel iets er tussenin: open land.”

“Ik zie het positief in. Ik kan niet anders. Het is mijn leven en mijn missie. Kijk, als we afwachten, dan komt het niet goed, dus we moeten er wel op inspelen. Maar er zijn LIFE-projecten en er is het Rijke Weide Vogelfonds, dat geeft hoop. De grutto zal sowieso uitsterven in de meeste delen van Nederland, maar misschien kan hij weer uitbreiden vanuit kerngebieden waar we hem behouden en beschermen. Grutto´s laten wel zien dat ze de kracht hebben om weer uit te breiden, maar dan moet wat de boer doet in dienst zijn van het landschap en de vogels. Ik hoop dat het niet te laat is. Ik ben altijd positief.”

“Soms is het wel om moedeloos van te worden. Jaren ging ik met een paar buurjongens en mijn broer bij alle boeren langs om stokken te zetten, dan werd er om de nesten heen gemaaid, maar ieder jaar kwam er weer niks groot. Toen dacht ik nog ieder jaar: volgend jaar wordt het vast beter. Op en duur denk je: het wordt niet beter, alleen maar slechter zolang we niets veranderen."

"Dankzij onderzoek komen we wel steeds meer te weten. We hebben nu toch al 16 plas-drasgebieden alleen al in ons dorp en daar zien we wel goede resultaten, vorig jaar dan. En dat zijn dan nog maar kleine gebiedjes, dus het kan wel. Met alles wat je doet probeer je het verschil te maken. We kunnen de moed niet opgeven.”