Gorzen blij met ‘militair’ graan

Eigenlijk is de Kraijelheide een militair oefenterrein. Maar het gebied wordt daar maar heel weinig voor gebruikt. Dankzij de medewerking van Defensie en Staatsbosbeheer vindt op een deel van het terrein natuurgericht akkerbeheer plaats. Dat is in gang gezet door vrijwilligers en die monitoren er ook de gevolgen voor de vogelstand. Vogelbescherming Nederland heeft het project mee op gang geholpen met een financiële bijgedrage. De provincie Limburg en Staatsbosbeheer hebben die steun inmiddels overgenomen.

Het natuurgerichte akkerbeheer op de Kraijelheide omvat een oppervlak van acht hectare en bestaat vooral uit extensieve graanteelt. Het graan wordt niet geoogst, maar blijft in de winter ‘overstaan’ en dient zo als wintervoedsel voor zaadeters.

Piekjaar met 445 vogels

Sinds de start in 2007 met deze wintervoedselakkers hebben de vrijwilligers van Stichting de Ortolaan – met als gangmaker de helaas te vroeg overleden Wiel Driessen – en het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg intensief gemonitord. Daaruit blijkt dat de geelgorzen de akkers goed weten te vinden. In de eerste winter bedroeg het wintermaximum 140 vogels, in de vierde was dat opgelopen tot 445 vogels: een piekjaar dat tot dusver niet is geëvenaard. De hoogste aantallen werden steevast vastgesteld tijdens perioden met vorst of sneeuw. Afgelopen winter troffen de vrijwilligers 300 gorzen op één akker, op andere plekken hadden muizen al het graan al opgegeten.

Kwestie van leven of dood

Tijdens zware winterse omstandigheden moeten vogels veel energie kunnen opnemen; dat is een kwestie van leven of dood. Ondanks het bescheiden oppervlak van acht hectare suggereren de getelde aantallen dat de akkers van grote betekenis zijn voor forse aantallen vogels. Daarbij gaat het overigens niet alleen om zaad etende zangvogels, maar ook om muizen etende roofvogels als blauwe kiekendief, torenvalk en uilen.

Tot 2018 zijn alle kosten voor dit akkerproject gedekt, daarna moet voor een deel van de akkers opnieuw financiering gevonden worden. Wil je zien hoe blij de gorzen zijn met hun gedekte wintertafel? Heb dan even geduld tot er weer echte kou is ingevallen.