Fred Wouters over 15 jaar vogels beschermen

“Het is natuurlijk een verwijzing naar de Rode Lijsten waar vogelsoorten op staan waarmee het slecht gaat of die bedreigd worden. Maar zelf vind ik me ook een soort rode lijster, namelijk iemand die zich sterk maakt voor het beschermen van vogels.”

“Dat vind ik een lastige vraag. Kort na mijn aanstelling brak de economische crisis uit en zagen we de ledenaantallen dalen. Gelukkig is het ledenaantal in de jaren daarna weer gegroeid tot de huidige 160.000. Betrokkenheid voor het beschermen van vogels is er dus zeker. Je ziet dat ook bij de jaarlijkse Tuinvogeltelling waar steeds meer mensen aan deelnemen. En natuurlijk Beleef de Lente. Meer dan een miljoen unieke bezoekers nemen inmiddels een kijkje in de nesten van de vogels waar we camera’s geplaatst hebben. Vogels beschermen begint bij interesse wekken voor vogels.”

“Dat is een verhaal met twee kanten. Met bijvoorbeeld de boerenlandvogels gaat het slecht. Neem de veldleeuwerik. Die soort is de afgelopen decennia met dik 90 procent afgenomen. Gelukkig zijn er ook soorten waar het wel goed mee gaat. Het aantal broedende vis- en zeearenden groeit gestaag. En ook de kraanvogels zijn als broedvogel teruggekeerd. Vogels zijn ‘early warners’. Als ze in aantal afnemen dan is dat een waarschuwing dat het slecht gaat met het landschap. Als ze toenemen dan betekent dat dat de kwaliteit van de natuur en cultuurlandschappen verbetert.”

“Vogels beschermen moet je willen. Als agrariërs, de voedingsmiddelenindustrie, banken en de politiek het willen, dan is het zeker mogelijk. Zaken als biodiversiteit, waterkwaliteit, waterpeil en landschapselementen moeten onderdeel worden van een agrarisch verdienmodel. We moeten af van het huidige subsidiestelsel én boeren vooral belonen voor de landschappelijke kwaliteiten die ze leveren. Het kan, als we aan die kwaliteiten een waarde toekennen en die verwerken in de prijzen van producten. We hebben het landschap de afgelopen 50 jaar met veel innovatieve kracht om zeep geholpen. Die innovatieve kracht moeten we nu inzetten op weg naar natuurinclusieve landbouw.”

“De positieve kanten moet je als rode lijster nooit uit het oog verliezen. Je moet altijd het verschil willen maken in het positieve. In samenwerking is er veel mogelijk. Je kunt de grutto en de kievit niet in één dag redden, maar je kunt er wel vandaag mee beginnen. ‘Confronteren in verbinding’, zo ben ik als directeur met veel mensen, bedrijven, partijen en instanties de dialoog aangegaan.

Als je over ecologie begint, dan vinden veel mensen dat lastig. Maar het is eigenlijk verrassend eenvoudig. Het draait om de drie V’s. Voedsel, veiligheid en voortplanting. Als die op orde zijn, dan floreert de natuur. Wat voor vogels geldt, gaat ook op voor mensen. Als voedsel of veiligheid in het geding zijn, worden ze vluchteling.”

“Absoluut, er is in die 15 jaar zoveel gebeurd. Uiteindelijk heb ik gekozen voor het beschrijven van onze betrokkenheid bij de verdieping van de Westerschelde in relatie tot de ontpoldering van de Hedwigepolder, het beschermen van moerasvogels en ganzen en het project Het Blauwe Hart, voor een vitaal en gezond IJsselmeergebied. Gezamenlijk geven ze een goed beeld hoe complex, maar vooral boeiend vogels beschermen is.”

“Heel veel soorten zijn mooi en fascinerend, maar de kraanvogel steekt er toch bovenuit. Tijdens de voor- en najaarstrek vliegt een deel boven ons land. Je kunt hun getrompetter dan goed horen. En in hun winterkwartieren staan ze soms met duizenden tegelijk in het ondiepe water. Een machtig gezicht. En het is een soort die sinds 2001 weer jaarlijks in Nederland broedt. In toenemende aantallen. Herstel of creëer een geschikt leefgebied en grote kans dat de vogels vanzelf komen. Dat is natuurbescherming in een notendop.”