De Nederlandse wulpen: zoek de verschillen

We beginnen met de bekendste wulp, de wulp. Vrijwel iedereen zal deze grote steltloper met zijn gebogen snavel wel (her)kennen. Als broedvogel zijn ze enorm in aantal afgenomen en komen ze alleen nog voor in de regio rond Zwolle, de Waddeneilanden, delen van Gelderland, Noord-Brabant en Drenthe.

Vandaar dat Vogelbescherming Nederland en Sovon 2019 uitriepen tot Jaar van de Wulp. De extra aandacht voor de grootste steltloper van Europa leidde echter vooral tot extra zorgen: de soort verdween uit de meeste natuurgebieden en heeft het ook op het boerenland en de Waddeneilanden moeilijk. Toch zijn er ook bemoedigende initiatieven om het tij te keren. Om boeren en beheerders te helpen de juiste maatregelen te nemen ontwikkelden we een factsheet met tips.

Tussen juli en augustus worden de bij ons broedende wulpen afgelost door grote aantallen (tot soms wel 200.000!) afkomstig uit gebieden tot ver in Rusland. Met name in de winter zijn grote aantallen waar te nemen in het Waddengebied, de zuidwestelijke delta en her en der in het binnenland.

Een vrijwel eenkleurig bruine wulpachtige, duidelijk groter dan een grutto met een opvallend lange snavel is eigenlijk altijd een wulp. Bij beide soorten hebben de vrouwtjes trouwens een langere snavel dan de mannetjes

De regenwulp is in Nederland alleen een doortrekker in voorjaar- en nazomer. De voorjaarspiek is daarbij meer uitgesproken dan die in de nazomer. De aantallen regenwulpen zijn lager dan bij de ‘gewone’ wulp. Toch noteren vogeltellers op gezamenlijke slaapplaatsen vele honderden regenwulpen. Beide wulpen zijn overdag vaak op grasland aan te treffen, waar ze met hun lange snavels bodemdieren uit de grond peuren.

Regenwulpen zijn kleiner dan wulpen, net iets groter dan een grutto. Ook de snavels zijn bij regenwulpen minder krom en korter dan bij wulp. Dat laatste is overigens niet altijd een bruikbaar kenmerk. Bij beide wulpensoorten zijn er namelijk ook grote verschillen in snavellengte tussen jonge en oudere vogels.

Regenwulpen zien er verder wat gedrongener uit dan hun grote neven (en nichten). Dat komt doordat ze naar verhouding kortere poten en nek hebben. Daarnaast zijn ze over het algemeen donkerder dan wulpen.

Maar het belangrijkste onderscheid is te zien op de kop. Regenwulpen hebben een veel contrastrijker koppatroon. Duidelijk zichtbaar zijn een donkere oogstreep, lichte wenkbrauwen, donkere zijkruinstrepen en een lichte kruinstreep. Dit leidt tot een zwart-witte gestreepte kop.

Beide soorten zijn vaak ook heel goed te onderscheiden op basis van het geluid, en dan vooral de roep die vaak in vlucht wordt geuit. Bij de wulp klinkt dit als een luid ‘koer-LIE’ of ‘kjoe-kjoe-kjoe’. Regenwulpen daarentegen laten dan een snel trillend ‘bie-bie-bie-bie’ horen, wat ook wel lijkt op de roep van de dodaars of een vrouwtje koekoek.