‘Iedereen zegt: wat voelt deze school fijn’

Waarom wilden jullie een groene school?

“We zijn een nieuwe school, in 2018 zijn we gestart. Ons bestuur wilde graag een school die aansluit bij de plek waar we zitten. Alle clichés over Almere zijn waar: het is stedelijk, de stad groeit snel, de meeste tuinen zijn betegeld. Maar onze school ligt in Nobelhorst, een wijk aan de rand van de stad die groener is en breder opgezet. Hier kronkelen de weggetjes nog.”

“De ambitie werd een ecologische basisschool. Bij alles wat we doen leggen we de link met ecologie en duurzaamheid. Zo gaan we duurzame relaties aan met elkaar. De kinderen krijgen op hun eerste dag een broodtrommel en een bidon, zodat ze niet elke dag een plastic zakje en pakje drinken meenemen. De bouwhoek van onze kleuters bestaat uit materialen van de kringloop. Voor Sinterklaas kopen we grote cadeaus voor de groep en geen plastic speelgoed voor de kinderen. En het liefst kopen we die op Marktplaats. Allemaal kleine dingen die samen een groot verschil maken. Die duurzame visie zit ook in ons pand. We hebben gekozen voor een gebouw dat ons onderwijs versterkt.”

Hoe sluit jullie pand aan bij je visie op onderwijs?

“In Nederland moeten schoolgebouwen vaak functioneel zijn. Er wordt wel eens vergeten dat kinderen hier ruim vijf uur per dag zitten, en dat het dus fijn is als ze hier graag zijn. Als je in onze school binnenkomt, voel je en zie je dat het hier anders is. Dat zit bijvoorbeeld in het gebruik van materialen; het gebouw is van hout, met lemen blokken en gerecyclede petflessen aan de muur. Er liggen kleden op de vloer; kinderen doen hun schoenen uit en lopen hier op sokken. En het zit in de vormen, die niet recht en hoekig zijn maar zacht en vloeiend.”

“De grote hal vormt het hart van de school, hier komt alles samen. Het is een centrale ontmoetingsplek, met een glijbaan voor de kinderen - want onderwijs moet leuk zijn. Overal heb je doorkijkjes waardoor je het leren zichtbaar maakt. Vanuit de hal kun je de clusters binnengaan. Dan kom je in een habitat waarin groepen samenwerken. Het zijn grote open ruimtes met veel glas en veel licht, zodat kinderen contact hebben met elkaar. We hebben ook een buitenlokaal, een groot leslokaal met picknicktafels. Het is deels overdekt maar heeft open wanden. Daaromheen ligt het grote groene dak met kippenhok. Groep acht verzorgt de kippen. De kinderen hebben de eieren zelf ‘uitgebroed’ met een broedmachine.”

“Tegen de buitenwanden van de school staan klimplanten en die groene gevel loopt door naar binnen: ook in de hal groeien planten tegen de wanden. Om de school ligt een groen schoolplein met klimbomen, zand en een speelheuvel. En we hebben een wadi waar de kinderen de kringloop van water kunnen ervaren.”

Heeft de groene omgeving effect op de kinderen?

“Ik kan dat niet meten, maar in mijn beleving en die van de mensen die hier werken is dat wel zo. We zien dat kinderen leren om te gaan met het groen, dat ze zuinig zijn op hun omgeving en zich verwonderen over planten en bloemen. Je ziet ze spelen met de materialen, op zoek gaan naar beestjes en verstoppertje spelen. Ze geven de planten water, zaaien bloemzaad en zetten de plantjes die we hebben gekregen in de aarde. En ze banjeren heerlijk, op hun laarzen, door de modder!”

“We komen uit een noodgebouw van staal en glas, zonder bomen op het plein. Ik zag daar ander gedrag dan hier. Dit gebouw nodigt ertoe uit om ‘zachter’ te zijn. Het dempt het geluid door de keuze van materialen. De kinderen kunnen hier ook anders gebruik maken van de ruimtes. Ze hebben bijvoorbeeld geen vaste tafel en stoel in de klas, ze mogen gaan zitten of staan waar ze willen: aan statafels, aan een bureau, op een bank of op de instructietribune. Dat stimuleert hun bewegingsvrijheid en hun concentratie.”

Is duurzamer ook lastiger om te bouwen?

“Ecologisch onderwijs bestond nog niet in deze vorm toen we begonnen. Maar gelukkig hebben we partners gevonden die met ons op één lijn zitten, zoals Daan Bruggink van ORGA Architect. En we hebben de mazzel gehad dat de gemeente en het bestuur dit risico durfden te nemen, want wat wij doen met het pand is nieuw. We verwachten dat het in de loop van de jaren alleen maar mooier wordt maar is dat ook zo? En wat gaat het doen in onderhoud? Dat zijn onzekere factoren.”

“Voor sommige dingen heb ik wel moeten knokken. Ik wilde dat de toiletten niet op de gang kwamen maar dat ze toegankelijk waren vanuit de klaslokalen. Want bij toiletgebruik en tassen pakken ontstaat de meeste ruis. Wij hebben nu schone toiletten want de leerkracht zit er dichtbij. Ik wilde ook een lichte vloer. ‘Maar dat wordt zo vies’, is dan vaak de reactie. Dat zijn de momenten waarop je goed moet kijken waarom we de dingen doen zoals we ze doen. Het is fijn dat het bestuur me daarin steunde en de gemeente de meerwaarde zag. En Daan Bruggink en leverancier Schilte begrepen me. Die samenwerking maakte dat het werkte. Het is ons gelukt om een school te creëren waar iedereen die binnenkomt zegt: wat voelt dit fijn.”

Heb je tips voor andere scholen die een nieuw pand bouwen?

“Ik kan dit elke school aanraden, niet alleen als het gaat om het gebouw. Ik heb onderwijs gekozen omdat ik kinderen iets wil meegeven: ik wil er alles aan doen dat ze op dezelfde mooie wereld kunnen leven als wij. We kijken vaak naar de politiek maar je kunt heel klein zelf beginnen: je glas in de glasbak gooien, kiezen voor gerecycled plastic, je spullen naar de kringloop brengen. Ik vind dat iedereen in het onderwijs zich af zou moeten vragen: wat kan ík doen? Begin met een keer per jaar naar de boerderij gaan om de kinderen te leren hoe waardevol dat is. De volgende stap: iedere woensdag nemen we kraanwater mee naar school, en op donderdag een broodtrommel. Hoe groot of klein je ook bent, je kunt allemaal een verschil maken om de wereld iets mooier te maken.”

Foto's van het gebouw: www.rubenvisser.com.