Navigatie overslaan
Muskuseend / Elwin van der Kolk

Muskuseend

Muscovy Duck, Cairina moschata - Eenden (Anatidae)

Wie kent ze niet? De grote, nogal logge witzwarte eenden met wratterige rode snavel, die vaak bij parkvijvers te vinden zijn. De muskuseend dus, die tegenwoordig ook in Nederland broedt. Dit is de gedomesticeerde vorm van de wilde muskuseend uit Zuid- en Midden-Amerika. Die ziet er compleet anders uit, namelijk grotendeels zwart.

Snel naar informatie over:

Herkenning

Deze grote en logge eend komt in Nederland voor in de gedomesticeerde vorm. Die verschilt aanzienlijk van de wilde vorm uit Midden- en Zuid-Amerika. Laatstgenoemde heeft een voornamelijk zwart verkenkleed. 'Onze' muskuseend verschijnt in allerlei variaties, vaak met veel wit. Bovendien heeft de gedomesticeerde vorm een opvallende rode snavel met nog feller rood gekleurde wratachtige knobbels.

Geluid

Zwijgzame eend. Vrouw maakt kwakende geluiden als ze angstig is en waarschuwt haar kuikens dan met hoge schrille geluiden. Man kan sissen en maakt puffende geluiden bij de balts.

66-86,5 cm, spanwijdte 137-152 cm

Deze soort lijkt op:


Bergeend

Leefwijze

Broeden

Het broedseizoen van muskuseenden in Nederland is gevarieerd. Ze kunnen van eind april tot eind juli tot broeden komen. Vermoedelijk broedt het grootste deel van de populatie laat in het seizoen. Nestelt meestal in boomholtes, maar ook wel op de grond in dichte vegetatie langs waterpartijen. Een legsel bestaat uit 8-15 eieren (gemiddeld 10), die na zo'n 35 dagen uitkomen. Jongen zijn na circa 70 dagen vliegvlug.

Leefgebied

In Nederland zijn muskuseenden gedurende het broedseizoen voornamelijk te vinden in waterrijke gebieden in dorpen en steden. Parkvijvers zijn geliefde plekken, maar ook langs rivieren duiken ze op. Buiten de broedtijd komen ze verder verspreid voor, ook dan met name in bebouwd gebied.

Voedsel

Muskuseenden zijn wat voedsel betreft opportunistisch. Ze eten stengels, zaden, grassen, waterplanten en bladeren. Maar ook kleine gewervelden als vissen en reptielen, en ongewervelden als spinnen, mieren en schelpdieren.

Vogeltrek

Blijven jaarrond in geschikt gebied, met na het broedseizoen verplaatsingen naar andere locaties in Nederland.

Verspreiding en aantal

Sinds de jaren '90 namen de aantallen in Nederland flink toe, tot een stabilisatie rond 2010. Het aantal broedparen ligt tussen de 50 en 100. In de winter verblijven globaal tussen de 300 en 600 muskuseenden in het wild in Nederland. Die aantallen zijn vrij stabiel, dus er is weinig zorg dat deze exoot hier explosief gaat toenemen.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 50-100 (in 2013-2015)
Geschat maximum aantal overwinteraars 300-600 (in 2013-2015)
Doortrekkers Broedvogel - jaarrond aanwezig

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Deze onmiskenbare eend kan je overal in Nederland bij vijverpartijen tegenkomen. Met de grootste kans in Midden- en West-Nederland.

In Europa

Gedomesticeerde muskuseenden worden in vrijwel alle Europese landen aangetroffen in het wild. Daarbij is Nederland een van de voornaamste gebieden voor deze soort.

Meer informatie

Bescherming

De muskuseend geldt wereldwijd niet als bedreigde soort. In Nederland staat hij te boek als een exoot. In Europees verband is deze soort op de lijst van invasieve exoten gezet, wat betekent dat hij actief mag worden bestreden. Er zijn tot dusverre geen aanwijzingen dat in Nederland de toename van de muskuseend ten koste van andere watervogelpopulaties gaat.

Wat wij doen

Muskuseenden zijn exoten. Vogelbescherming bevordert onderzoek en monitoring naar deze groep, om te voorkomen dat inheemse populaties worden geschaad. Bestrijding van invasieve exoten mag niet ten koste gaan van inheemse soorten. Zie voor meer uitgebreide informatie ons standpunt over Exoten.

Wat kun jij doen

Vogelbescherming is geen voorstander van het houden van vogels in gevangenschap. Mocht je watervogels willen houden, zorg ervoor dat zij niet ontsnappen en zich in het wild vestigen.

Meer weten?

Wet- en regelgeving

De muskuseend is een uitheemse vogelsoort. De soort geniet geen bescherming op grond van de Europese Vogelrichtlijn en de Nederlandse Omgevingswet, omdat de soort niet van nature in het wild voorkomt in de Europese Unie. Het gaat om een uitheemse vogelsoort die door de mens is geïntroduceerd buiten diens natuurlijke verspreidingsgebied, zich nadien in de vrije natuur heeft weten te handhaven en is gaan voortplanten. Er is desalniettemin een aantal regels van toepassing op uitheemse soorten.

Algemene regels

De wet bevat algemene regels die van toepassing zijn op uitheemse vogelsoorten. Het gaat om:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (opgenomen in de Wet dieren).

De wet bevat daarnaast specifieke regels die van toepassing zijn op uitheemse soorten. Het gaat om:

  • het verbod op het uitzetten of vrijlaten van dieren of hun eieren in de vrije natuur;
  • een bevoegdheid voor de provincie om (categorieën) personen opdracht te geven om populaties van aangewezen diersoorten te verwijderen of beperken mits daarmee een wettelijk belang wordt gediend.

Uitzonderingen op de bovenstaande verboden zijn onder voorwaarden mogelijk.

Bijzondere regels

De muskuseend staat (nog) niet op de Europese lijst van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. Deze lijst is vastgesteld op grond van EU-verordening 1143/2014 over de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten. Deze verordening bevat diverse ge- en verboden over de soorten op de Europese lijst, zoals een import- en handelsverbod, maar ook een bezit- en fokverbod. Onder de Omgevingswet zijn provincies (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) belast met het beheer van hun populaties als dit een wettelijk belang dient.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal

Verras me met nog een vogel