Krekelzanger
River Warbler, Locustella fluviatilis - Sprinkhaanzangers (Locustellidae)
Zeldzame, vrij forse zangvogel van vochtige bossen en struwelen. Krekelzangers worden vrijwel altijd gevonden dankzij hun zang. Die is namelijk erg opvallend en zeer karakteristiek: een bijna hypnotiserend geluid dat veel weg heeft van een cicade of een naaimachine.
Snel naar informatie over:
Herkenning
De krekelzanger is het in Nederland erg zeldzame familielid van de sprinkhaanzanger en de snor. Van boven is de krekelzanger vrij eenvormig donker grijsbruin gekleurd, soms met groenige tinten. De onderkant is vuilwit, met meestal een zwak gestreepte borst. Opvallend zijn de brede lichte toppen van de onderstaartdekveren. Die geven een bijna zebra-achtig effect. Verder heeft een krekelzanger een flauwe wenkbrauwstreep en oogring. Deze kenmerken zie je echter zelden, omdat krekelzangers doorgaans diep en laag in de begroeiing zitten. Alleen zingende mannetjes vallen enorm op, als ze hun hypnotiserende zang vanuit een verhoogde zangpost laten horen. Het is een insectachtig hoog klinkend en zeer snel achter elkaar gezongen "Dzie-dzie-dzie-dzie-dzie-dzie..." Bijna als een cicade of een naaimachine.
Geluid
De zang is zeer kenmerkend en opvallend. Het is een insectachtig hoog klinkend en zeer snel achter elkaar gezongen "Dzie-dzie-dzie-dzie-dzie-dzie..." Bijna als een cicade of een naaimachine. De roep is een wat smakkend "tjip", vaak snel achter elkaar geroepen.
14-16 cm, spanwijdte 21-24 cm
Leefwijze
Broeden
Het nest is komvormig en bestaat bestaat uit grasstengels en bladeren. De binnenkant is bekleed met dierenharen en dun gras. Het nest wordt in dichte vegetatie gebouwd of onder in een struik; op de grond of tot 3 meter hoogte. Meestal met een 'tunneltje' voor de toegang. Nestelt alleen, soms in groepjes, en legt dan 4-6 eieren, die na 11-12 dagen uitkomen. Zo'n 14-16 dagen later vliegen de jongen uit.
Leefgebied
Broedt in een zeer uitgestrekt gebied van Centraal- en Oost-Europa tot zuidwestelijk Siberië en noordwestelijk Kazachstan. Overwintert in zuidoostelijk Afrika, globaal in Zimbabwe en omliggende landen en in Kenia. In Nederland zijn nog geen broedgevallen geconstateerd maar wel worden hier jaarlijks in mei en juni, vermoedelijk ongepaarde, zingende mannetjes waargenomen. Krekelzangers broeden in vochtige bosgebieden met veel wilgen en ondergroei: rivierbossen, bosjes langs moerassen en uitgestrekte rietlanden met bosjes.
Voedsel
Eet hoofdzakelijk insecten, maar ook spinnen, teken, miljoenpoten en kleine weekdieren. Foerageert rondkruipend door de lage vegetatie of door gras en gevallen bladeren lopend. Pikt het meeste voedsel op vanaf lage planten en vanaf de grond.
Vogeltrek
Lange-afstandstrekker, die vanaf juli en augustus in twee etappes vanuit de broedgebieden naar zuidoostelijk Afrika vliegt. Na 2-3 maanden in waarschijnlijk Ethiopië te hebben gepleisterd trekken de krekelzangers door naar zuidelijk Kenia en de landen rond Zimbabwe en Zimbabwe zelf. Vanaf eind maart-begin april begint de terugtocht naar het noorden. Ze komen dan van begin tot half mei weer aan in de broedgebieden. In deze periode duiken ze dan ook met enige regelmaat op in Nederland.
Cursus Vogels in Nederland
Verspreiding en aantal
Tegenwoordig worden ieder jaar wel enkele zingende mannetjes krekelzanger gevonden in Nederland. Vrijwel altijd vanaf medio mei tot in juni, waarna ze soms een tijdje een zangpost kunnen bezetten. Ze kunnen overal in het land opduiken op plaatsen met dichte vegetatie in vochtige gebieden.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 0-1 (in 2018-2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | aantal onbekend |
Bron: sovon.nl
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Een krekelzanger vind je bijna altijd op geluid, omdat ze zo verscholen leven. Maar als een mannetje hoger in een struik gaat zitten zingen, kan het haast niet missen. Het hypnotiserende cicade-achtige geluid uit de keel van een vogel is zeer kenmerkend en wordt vaak 's nachts voorgedragen. Dicht struikgewas in vochtig gebied biedt de beste trefkans.
In Europa
In Europa komt de krekelzanger voor in een gebied dat globaal ligt tussen Duitsland, zuidelijk Finland, het westelijke gedeelte van de Oeral en Hongarije in het zuiden.
Meer informatie
Bescherming
Deze soort geldt als wereldwijd niet bedreigd. Populaties wel afnemend.
Wat wij doen
Vogelbescherming zet zich in voor een algehele verbetering van de natuurkwaliteit in Nederland. Daar profiteren ook dwaalgasten van.
Wat kun jij doen
Verstoor geen dwaalgasten en respecteer de aanwijzingen van terreinbeheerders. Gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk kunnen belangrijk bijdragen aan een basiskwaliteit natuur in Nederland, waardoor het voor vogels aantrekkelijker wordt om in Nederland te verblijven.
Meer weten?
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De krekelzanger is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn krekelzangers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de krekelzanger wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal